Weltschmerz

Burger-journalistiek platform noemt Cafe Weltschmerz zich. Autonoom dwarsdenkende deskundigen (..) maken zich sterk voor een geloofwaardig en transparant openbaar bestuur met andere perspectieven. Dat klinkt mooi, maar Het Knipmes vreest dat toch veel kijkers afhaken als ze UFO-gelover Coen Vermeeren in gesprek horen met Lange Frans. En dat is nog maar een voorbeeld.

Een dezer dagen schoof oud-gevangenisdirecteur Jacques van Huet aan bij gepensioneerd NRC redacteur Hans Moll. Aanleiding was het feit dat drie oud-gevangenisdirecteuren onlangs publiekelijk demonstreerden om een nogal omstreden gedetineerde Baybasin vrij te krijgen. Deze Koerdische 'zakenman', die ooit toch echt diep in de drugshandel heeft gezeten (met diplomatenpaspoort als we de man mogen geloven), werd in 2002 onder andere voor medeplegen van moord en meer pogingen tot uitlokking daartoe, gijzeling en drugshandel tot levenslang veroordeeld.

Het is een curieus gesprek, waarin al in de eerste minuten stellingen worden geponeerd die toch voornamelijk aan de verdediging van Baybasin kunnen worden toegeschreven, maar niet per definitie waar hoeven te zijn. Neem alleen al de suggestie dat Nederland Baybasin wilde uitleveren in de jaren negentig. Daar ontbreekt iedere nuance, zoals de zorg van minister Sorgdrager dat Baybasin aan marteling of mishandeling zou worden blootgesteld.

Nog in het begin van het gesprek laat Van Huet zich ontvallen dat hij een conflict heeft gehad met zijn werkgever die strandde in de rechtbank, maar Moll gaat daarop niet door. Jammer, want het verklaart de belangstelling van Van Huet voor de zaak Baybasin. Voordat hij zich daarin vastbeet, stortte Van Huet zich ook al op oud justitieman Demmink, ooit beschuldigd van seksueel misbruik van twee Turkse jongens. Met een vaag verhaal over persoonlijke assistente zich zich erover beklaagde dat ze vlak voor het weekend 'jonge jongens' voor hem moest regelen, toog Van Huet enkele jaren terug naar een hoorzitting. Daar moest hij toegeven dat de bedoelde persoon geen persoonlijke assistente van Demmink was, wat het verhaal alleen maar onwaarschijnlijker maakt.

Van Huet werpt zich ook al op als deskundige van tapverslagen, wat hij natuurlijk helemaal niet is. Een door advocaat-generaal Aben geconsulteerde expert wordt afgeserveerd, toch vooral omdat die niet zegt wat Van Huet wil horen. 

Het gesprek wordt er niet beter op. Van Huet claimt dat er bij de journalistiek een omerta op het onderwerp Baybasin zou rusten, maar wanneer de gevangenisdirecteur vertelt dat hij zijn informatie toch vooral ontleent aan dubieuze bloggers, die het verschil tussen verslaggeving en stemmingmakerij niet eens kennen, is het ook niet verwonderlijk dat journalisten afhaken.

Hier zit toch vooral een man die, omdat hij ooit door Donner op een zijspoor is gezet, zijn gram wil halen en met een veel te gekleurde bril de trias politica bekritiseert. Dat mag uiteraard, maar begin eens met objectieve feiten.

Kudde gnoes

De Greet-bode had zich kennelijk verheugd op een massale demonstratie in Rotjrknor, en deed net alsof heel Nederland was uitgelopen, maar het aantal deelnemers kwam niet eens boven de duizend uit. En dat was niet het enige dat de achterban zwaar tegenviel: extreemrechtse groepen als Voorpost, de Nederlandse Volks-Unie en Identitair Verzet zagen kans om zich met PVV'ers te mengen. Politiek verslaggever Frits Wester (RTL) zag vooral veel 'geduw en getrek'.

De stemming bij GS was dan ook niet best: 'Snap niet dat Geert de moeite nog doet om de kudde gnoes wakker te schudden. Fantastische opkomst, zeker met zo'n lading engnekken er bij. Op de Koekamp waren een paar jaar geleden 3.000 personen om te demonstreren tegen Rutte II. Met die NVU, Flippie de Winter en de prinsenvlag erbij wordt het natuurlijk nooit wat.' Enzoverder.

Wilders zelf maakte zich vanmiddag al na tien minuten uit de voeten. Dat gebeurde precies op het moment dat een tegendemonstratie van DENK opdook. Ook dat nog.

Thierry Baudet deed ook een duit in het zakje: 'Gisteren was het feestje van de Nederlandse #AltRight beweging #Nedleeuw. Dat was de deftige tak van het #neofascisme. Vandaag de ordinaire tak. De #PVV van #Wilders in #Rotterdam. #extreemrechtse losers'.

Paul Wilders, broer van, wenste tienduizenden #ppv ers een fijne #efteling bijeenkomst in #Rotterdam! Vandaag bracht hij Greet de genadeklap toe met een pic van Eric Offereins, die een grote leegte toonde. 'Dat was dan de #PVVdemonstratie #pvv #wilders in Rotterdam; 1.000 deelnemers incl. #vlaamsbelang ers. Wat een afgang.'

Wittemannen

Waar maakt Joost Niemöller zich in het nieuwe jaar boos over? Over Volkskrant stukjesschrijver Sylvia Witteman, echtgenote van VK hoofdredacteur Philippe Remarque, en familie van Paul. In een interview met haar eigen Volkskrant zegt ze dat ze de waarheid soms verdraait als het gaat om niet-blanke Nederlanders. Als ze daar iets bij meemaakt wat niet zo gunstig is voor ze, dan maakt ze er maar blanken van.

Zoiets moet je niet tegen Niemöller zeggen. Dan ben je namelijk een wegkijkjournalist. Op het belangrijke punt van etniciteit en kwalijk gedrag worden zwarten blanken. Van een blauw petje een rood petje maken is essentieel anders dan van een zwarte een crimineel, aldus Niemöller.

Niet dat Witteman het over criminelen heeft, dat maakt Niemöller er gemakshalve van.

In een tweetoorlog reageert Witteman met de opmerking dat ze geen journalist is, maar columnist, en dat die niet gehouden is aan feiten.

Niemöller: 'Vul dus bij iedere dikke blanke vrouw die langsfietst in een stukje van Sylvia Witteman een dikke Turkse vrouw in, of een dunne Surinaamse naam, of wat dan ook. Het is namelijk allemaal slechts gelul. Maar ja, wie ben ik om daar wat over te durven zeggen. Want zij zit al een kwart eeuw in het vak. Zegt ze.'

Het probleem met Niemöller is dat hij niet refereert aan duidelijke voorbeelden, voorbeelden waarbij de etniciteit vermoedelijk helemaal niet belangrijk is, maar meer het voorval als zodanig.

Maar dat interesseert de aanhang van Joost duidelijk niet: Witteman is blijkens de reacties onder het artikel 'in de anale fase blijven steken', heeft een 'onmeetbaar laag IQ' en is een vertegenwoordiger van het 'doodzieke nieuwe normaal'. Je bent in hun ogen pas echt van het padje als je gaat 'wittemannen'. Dat haar tegenstanders even hard 'zwartepieten' maakt dit tot een hilarische discussie.

Gebakken lucht

Het blijkt dus wel mee te vallen met de impact van fake news. Zeggen drie onderzoekers van Amerikaanse universiteiten. Zij hebben het surfgedrag van duizenden Amerikanen in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen in 2016 geanalyseerd. De hype rond nepnieuws blijkt vooral heel veel gebakken lucht.

Maar een op de vier Amerikanen heeft in die periode minstens één verhaal met nepnieuws gelezen. Zelfs de meest gretige fake news-lezers – aanhangers van Donald Trump, die schudt dit soort nieuws immers uit de losse hand – hebben veel meer nieuws geconsumeerd uit traditionele kranten, websites en andere digitale bronnen.

Ook geinig: mensen aan de linkerzijde van het politieke spectrum kregen meer berichten te zien in het voordeel van Trump dan in het voordeel van Clinton. Maar zelfs partijdige conservatieven zagen in een tijdspanne van vijf weken slechts vijf valse verhalen.

De rol van Facebook in het verspreiden van fakenieuws is wel interessant. Het platform was met voorsprong de belangrijkste wegwijzer naar websites vol valse informatie.

Nu we weten dat nepverhalen maar een klein deel uitmaken van het nieuwsdieet valt ook aannemelijk te maken dat ze niet doorslaggevend zijn geweest bij de politieke oriëntatie.