Functie elders

Toch nog een functie elders voor Pieter Omtzigt. Het CDA is in het diepste geheim bezig een ultieme lijmpoging te ondernemen met Omtzigt nu hij overweegt momenteel een eigen partij op te richten. In de top van het CDA wordt gesproken van ‘de verzoeningsbrief.

Mocht Omtzigt toch besluiten een eigen partij te beginnen, dan zou er ook samenwerking mogelijk zijn. Zo zou Omtzigt als eenmansfractie gebruik mogen maken van CDA-medewerkers.

Alles om die vele verloren stemmen terug te winnen.

De partij van Pieter zou volgens peilingen wel 46 zetels (peiling I&O) kunnen halen. De steun aan het CDA is verschrompeld.

Een overstap naar BBB zou ook nog kunnen, zeker nu BBB-leider Van der Plas heeft aangegeven geen premier te willen worden. Het premierschap zou een te grote aanslag op haar privéleven betekenen. Ook ziet ze op tegen het reizen naar andere landen en ontmoetingen met buitenlandse regeringsleiders.

Een dikke tegenvaller voor de aanhang, want de beoogde premier met 'internationale ervaring' wordt nog uit de schijnwerpers gehouden. Als dat niet een tot de verbeelding sprekende persoonlijkheid is zou de boerenpartij zomaar weer eens veel stemmen kunnen inleveren.

Zwaargewicht

Er is grote kans dat PvdA/GroenLinks-combinatie bij de komende Tweede Kamerverkiezingen aardig wat stemmen gaat trekken nu Europees Commissaris Frans Timmermans na een verblijf van bijna tien jaar in Brussel terugkeert naar de nationale politiek.

De PvdA’er stelt zich kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de nieuwe PvdA/GroenLinks-combinatie bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. Het is misschien wel het enige zwaargewicht te midden van overwegend onbekende nieuwkomers bij de overige partijen, tenzij Hans Wiegel (82) op zijn oude dag nog politieke ambities zou koesteren. Per slot van rekening is Joe Biden amper jonger.

Bij de peiling van Maurice de Hond voor zijn aankondiging leverde Timmermans als lijsttrekker PvdA/GroenLinks drie extra zetels op. En dat kunnen er best meer worden als kiezers linkse (splinter)partijen als SP, Volt, D66 en Partij voor de Dieren achter zch laten. Dat ruimt aardig op.

Toch hebben Nederlandse kiezers meer vertrouwen in Caroline van der Plas als premier. Pieter Omtzigt moet snel besluiten of hij een nieuwe partij opricht, want die kan het electoraat ook nog opschudden. Meer dan demissionair minister van Justitie Dilan Yesilgöz die als enige overblijft als kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de VVD. Een partij die het in de komende verkiezingen niet gaat redden.

Een kabinet met BBB en PvdA/GroenLinks is uitgesloten, zeker met klimaatpaus Timmermans aan het hoofd. BBB vindt het onacceptabel dat door mogelijke verplichte maatregelen voor verduurzaming burgers en bedrijven op hoge kosten gejaagd worden. De partij is niet tegen het aanboren van nieuwe energiebronnen, maar is tegen het weggooien van oude schoenen voordat je nieuwe hebt. Geen kolencentrales sluiten als je nog geen alternatief hebt. Dat is niet het geluid dat Timmermans wil horen.

Aardverschuiving

In amper een week tijd zwaaiden verschillende politieke kopstukken af: Mark Rutte himself, Wopke Hoekstra, maar ook Sigrid Kaag en vicepremier Carola Schouten zeggen de politiek vaarwel. 

Alleen Rob Jetten blijft als lijsttrekker verbonden aan D66. Hij staat 'te popelen', maar zijn partij is in de peilingen zo diep gezonken dat deelname een volgend kabinet uitgesloten lijkt.

VVD en CDA hebben luttele maanden de tijd om nieuwe gezichten naar voren te schuiven, en dat zal niet meevallen. Minister Dilan Yeşilgöz wil VVD-lijsttrekker worden, maar mist de joviale uitstraling van de premier.

GroenLinks- en PvdA-kiezers hopen op een gezamenlijke lijst met Ahmed Aboutaleb of Frans Timmermans als kopstukken. Er is grote kans dat ze daarmee weer zetels gaan afpakken van kleinere partijen die de laatste jaren zijn opgekomen.

De beoogde premier lijkt echter Caroline van der Plas met haar BoerBurgerBeweging (BBB) te worden, volgens de peilingen veruit de grootste partij. Immigratie en de stikstofproblemstiek blijven ook in het najaar belangrijke thema's.

De grote onzekerheid betreft de populaire Pieter Omtzigt: doet hij mee met een eigen lijst, komt hij op de lijst van BBB of doet hij niet mee? Met BBB zou Omzigt 53 zetels kunnen pakken. Er resteren dan nog 34 zetels die BBB bij VVD en CDA zouden kunnen vinden. Een coalitie met links lijkt gezien de klimaatuitdagingen niet erg waarschijnlijk.

Elan

Gisteren kwam er een einde aan een vruchteloos verstandshuwelijk, Rutte IV, en het staat nu al vast dat een groot aantal bewindslieden niet meer terugkeert. Zeker niet na de verkiezingen die vermoedelijk in november plaatsvinden. Zelfs de positie van Rutte staat ter discussie. De Koning komt morrend van zijn Griekse vakantie terug om het ontslag in ontvangst te nemen. 

De populariteit van het vierde kabinet Rutte was vlak voor Prinsjesdag vorig jaar al gedaald naar een dieptepunt. Rutte IV kreeg toen 3,3 als rapportcijfer. Slechts 16 procent van de respondenten verwachtte dat het kabinet de hele regeertermijn vol zou maken.

Het CDA en D66 gaan enorm veel zetels verliezen en tellen als regeringspartijen straks nauwelijks nog mee. Het vertrek van partijkopstukken Kaag en Hoekstra lijkt wel zeker.

Voor Rutte is het de derde keer dat zijn ploeg de rit niet uitzit. Zijn eerste kabinet viel na anderhalf jaar toen PVV de steun introk uit onvrede over extra bezuinigen. Het derde kabinet trad vlak voor de verkiezingen af om de toeslagenaffaire. Rutte IV, dat al moeizaam tot stand kwam, heeft het zo’n anderhalf jaar volgehouden. 

De VVD zal met nieuw elan door moeten, want de kiezer wil geen motor die telkens hapert. Maar dat nieuwe elan is er niet. Er is niet geïnvesteerd in een opvolger van Rutte.

Daarbij zit straks niet Rutte als eerste aan de onderhandelingstafel, doch de BBB die al 27 virtuele zetels heeft. Van der Plas sluit haar premierschap niet uit: ’Als het ervan komt, komt het ervan'. 

Verzwakt

Een week nadat Prigozhin zijn huurlingen richting Moskou stuurde na een zoveelste botsing met de Russische defensietop, lijkt de rust in Moskou weer teruggekeerd. Maar is de positie van Poetin ernstig verzwakt.

Van Aleksander Lukashenko mocht de dwarse Prigozhin met zijn huurlingen naar Belarus vertrekken. Wat hij daar nog voor Moskou kan betekenen is onduidelijk.

De Russische mediawaakhond blokkeert mediaorganisaties die gelinkt worden aan Prigozhin, en het lijkt erop dat zijn huurlingen niet meer aan de oorlog gaan deelnemen.

De Oekraïense president Zelensky heeft vrijdag voor de zekerheid opdracht gegeven voor het versterken van de troepen in het noorden van Oekraïne. Toch is niet uitgesloten dat Prigozhin op zijn beurt in conflict komt met Lukashenko en hij het land wordt uitgezet.

Poetin moet afgelopen week slecht hebben geslapen. In Rostov aan de Don, waar de opstand begon, kregen huurlingen massale bijval van de bevolking, bleef het reguliere leger in de kazernes en keek de politie toe.

De Nationale Garde, die direct onder Poetins bevel staat, nam vele honderden kilometers verderop een afwachtende houding aan.
 
Ook zou generaal Sergej Soerovikin zijn opgepakt, plaatsvervangend commandant van de militaire operaties in Oekraïne. Hij was mogelijk vooraf op de hoogte van de Wagner-muiterij.

Alle vrijwilligerseenheden, zoals de privélegers worden genoemd, hebben onder dwang een contract met het ministerie getekend. De vraag is of zij nu worden onderworpen aan de lage salarissen en inefficiëntie van het reguliere leger. Dan is het met de loyaliteit aan Poetin snel gedaan.