WOB snuffelaars

Complotgroep 'wobteam' is weer lekker bezig met de wel erg creatieve interpretatie van allerlei WOB documenten die betrekking hebben op het vaccinatiebeleid van de afgelopen jaren. Jammer alleen dat die publicaties steevast eindigen bij sneue complotsites als Ninefornews. Komt waarschijnlijk ook door de samenzweerderige toon van die analyses.

Vorig jaar verschenen er in De Telegraaf een artikeltje over de wobsnuffelaars die toen nog uit vier personen bestonden. Inmiddels is om onduidelijke redenen de helft afgehaakt. 'De meeste journalisten kunnen dit niet,' beweerde een van hen, doelend op software waarmee snel in WOB documenten naar trefwoorden kon worden gezocht.

Heel goed, dat kritische burgerspeurders menen de onderste steen boven water te moeten halen, maar de weinig neutrale toon en gebrek aan wederhoor maken die analyses er bepaald niet beter op.

In de meest recente analyse worden mails aangehaald waarin viroloog Marion Koopmans niet wilde dat er een onderzoek kwam naar een mogelijk lab leak. 'De mogelijkheid van een labontsnapping mocht pas na uitgebreide onderhandelingen in het rapport opgenomen worden, mits erbij zou worden gezet dat het extreem onwaarschijnlijk was.' Doofpot, dus. Moet je er alleen wel bij vermelden dat dit allemaal speelde rond februari 2020 toen er over het coronavirus nog wel meer niet bekend was en er flink op los werd gespeculeerd.

En dat er achter de schermen irritaties ontstaan kan ook nauwelijks onthullend worden genoemd. Dat komt bij iedere organisatie voor.

Vorig jaar leidde een blunder van de groep al tot een enorme ruzie met wetenschapsjournalisten die iets beter hadden opgelet. De groep beweerde doodleuk dat een fabrikant van chloroquine begin 2020 een brief heeft geschreven aan toenmalig minister Bruno Bruins en RIVM-directeur Jaap van Dissel over de gunstige werking van het middel. Het gebruik van zowel chloroquine als hydroxychloroquine werd echter verboden voor coronapatiënten.

Het document bleek echter afkomstig uit een mailwisseling tussen iemand, die kennelijk ook zelf graag onderzoek doet en van nature een beetje kritisch is, en het RIVM.  

Complotgroep 'wobteam', selectief citerend en zelfs knip-plakkend in de stukken, herhaalde volgens de journalisten het oude sprookje: HCQ werkt wél, Overheid wist het. Maar middel moest worden 'gedwarsboomd' om weg vrij te maken voor vaccins en QR-codes.

De onderzoekers deden meteen aangifte van intimidatie en opruiing. Ook hebben ze de beroepsvereniging en de Ombudsman van de Volkskrant om een reactie gevraagd. Een storm in een glas water waar we nooit meer iets van hebben vernomen.

Kijkersvragen voor Hugo de Jonge in live uitzending NPO waren voorgekookt, beweren de WOB snuffelaars in weer een andere analyse. Welnee, uit de gelekte stukken blijkt dat De Jonge wordt geïnformeerd over de indeling van een programma en er enkele kijkersvragen zijn geselecteerd die vooraf zijn voorgelegd. Niet ongebruikelijk voor een strak geregisseerd tv programma.

Nog een zogenaamde onthulling: de 'denktank' Desinformatie van het Rijk overwoog in november 2020 om zogenaamde avatars in te gaan zetten op sociale media. Die avatars zouden dan gebruikt kunnen worden om discussies op sociale media te sturen en natuurlijk om critici te ondermijnen. Dat blijkt niet uit het aangeleverde bewijs, waarin alleen staat AVATAR wel of niet? Daarmee kan ook worden bedoeld dat er een gezicht bij de reacties moet komen. Uit de context blijkt juist dat men met open vizier desinformatie wilde bestrijden.

Journalistieke code

Ongehoord Nederland (ON!) mag voorlopig blijven en zelfs weer bij het volgende bestuurlijke overleg van de NPO aanschuiven. ON! was daar sinds september niet meer welkom, omdat een bestuurslid van de aspirant-omroep bij een eerder overleg ongevraagd beelden had gemaakt.

Demissionair staatssecretaris Steven van Weyenberg (Cultuur) liet eerder deze week weten dat ON! mag blijven uitzenden. De NPO had gevraagd de voorlopige erkenning van de omroep in te trekken na drie sancties.

Zijn voorganger Uslu oordeelde in november dat het verzoek van de NPO om de vergunning in te trekken te weinig juridische basis biedt om zo'n verstrekkend besluit te nemen.

En misschien valt met de overwinning van de PVV ook nog wel iets te zeggen voor een geluid uit de samenleving dat onvoldoende gehoord wordt.

De NPO besluit pas na het gesprek met ON! of de omroep ook weer mag deelnemen aan het journalistieke overleg van de NPO.

Want er moet wel iets veranderen. De staatssecretaris verwacht dat ON! zich aan de journalistieke code van de NPO zal houden. Het ondertekenen van die code is voor alle omroepen nu nog vrijwillig. Van Weyenberg wil dit gaan verplichten. Er is straks geen ruimte voor een eigen interpretatie van de journalistieke regels.

Gedoogsteun

VVD-leider Dilan Yesilgöz leek het goed te doen tijdens de verkiezingscampagne, maar had haar grootste blunder al begaan: ze hielp onbewust Wilders aan een verkiezingsoverwinning door te suggereren dat samenwerking met de PVV niet langer was uitgesloten. Om meteen na de verkiezingen aan te geven dat de VVD alleen nog gedoogsteun wilde geven, tot ongenoegen van een deel van de achterban. De partij kocht paginagrote advertenties in de kranten om de keuze uit te leggen.

En daar bleef het niet bij. Door de spreidingswet op te blazen, zet de VVD de verhoudingen met de oude partners (CDA, D66, ChristenUnie) onder druk. Met wie nog wel even moet worden doorgeregeerd totdat er een nieuw kabinet zit. Niet alleen bestuursorganen klommen in de pen voor protest: de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg, het Veiligheidsberaad, de commissarissen van de Koning. Ook VVD-burgemeesters die nu al veel asielzoekers opvangen, voelen zich in de kou gezet. Mark Buijs, VVD-burgemeester in Oosterhout, overweegt ‘serieus’ zijn lidmaatschap op te zeggen.

Het opblazen van de spreidingswet lijkt een goedmakertje richting de kiezer. Maar die straft de VVD nog meer af: Een peiling van I&O voorspelde deze week een virtueel verlies van nog eens acht zetels.

Dat rechtvaardigt de vraag of Yesilgöz, wanneer de interne chaos aanhoudt, niet hetzelfde besluit gaat nemen als Lilian Marijnissen,  die haar vertrek na bijna zes jaar partijleiderschap aankondigde omdat de SP opnieuw zetels verloor bij de landelijke verkiezingen.

De onderhandelingen met de PVV kunnen alles nog op hun kop zetten als blijkt dat de partijen er toch niet uitkomen en de VVD in een andere coalitie plaats gaat nemen. Maar dat zal de kiezer de VVD vermoedelijk nog meer kwalijk nemen.

Gedoogpartner

De proteststemmen die Geert Wilders aan een meerderheid hebben geholpen lijken voor veel problemen te zorgen. De weg naar een rechts kabinet ligt weer iets meer open. Maar er zijn nog heel veel beren op de weg voor PVV, BBB, NSC en de VVD.

Tal van punten uit het PVV programma zoals het in ere herstellen van grensbewaking, het instellen van tewerkstellingsvergunningen voor werknemers uit de EU en het verbod op islamitische scholen, korans en moskeeën, maar ook voor het verbod op dubbele nationaliteit, het verbod op het dragen van islamitische hoofddoekjes in overheidsgebouwen inclusief de Staten-Generaal, ‘jihad-sympathisanten preventief opsluiten via administratieve detentie’ maken geen schijn van kans.

NSC, de partij die haar bestaansrecht ontleent aan de verdediging van de grondrechten, zal zich over staatsrechtelijke bezwaren heen moeten zetten, en dat lijkt niet waarschijnlijk.

Als het het formateur al lukt om de partijen bij elkaar te houden, komt er een waterig compromis uit dat de achterban van de PVV niet echt kan bekoren. Terwijl een stem op een van de andere rechtse partijen de wensen van de PVV kiezer dichterbij had kunnen brengen. Wat dat betreft heeft Pieter Omtzigt zijn kansen verspeeld door te lang te treuzelen over het premierschap.

Wat nog wel zou kunnen: een rechts kabinet met niet de VVD, doch de PVV als gedoogpartner.

Want er zijn terechte zorgen over de stabiliteit van de 37-koppige PVV-fractie vol onervaren nieuwelingen. Een herhaling van LPF toestanden is niet ondenkbaar.

Coronategengeluid

EO-presentator Tijs van den Brink wordt nog dagelijks geconfronteerd met zijn eigen columns en tv-fragmenten uit de coronajaren. Hij besloot zijn rol in die tijd, tegenover criticasters, eens goed te onderzoeken. Had hij meer tegengeluid over de coronamaatregelen laten horen? 'Volgens de criticasters heb ik een grote bijdrage geleverd aan de afbraak van ons land in coronatijd'.

Van den Brink gaat in een tweeluik bij de NPO in gesprek met prominente coronacritici, zoals opiniepeiler Maurice de Hond, journalist Marianne Zwagerman en hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening Ronald Meester. 

In dit kader schoof Van den Brink ook aan bij Flavio Pasquino, uitbater van het alternatieve discussieplatform BLCKBX, die Van der Brink het vuur aan de schenen legt. Dat gaat hem niet best af. Pasquino verloor zijn werk als gevolg van corona, en is net als Willem Engel (dansschool dicht), horecaondernemer Nadia Duinker (zaak gesloten) en ondernemer Michel Reijinga, daar nog steeds heel erg boos over. 

Je merkt het aan zijn suggestieve vraagstelling, Pasquino wil graag scoren met feiten waarop nogal wat is af te dingen. Ook is zijn hele houding veel te complotterig. Oversterfte zou per definitie door het vaccin komen en de farmaceutische industrie had een belang bij de pandemie, alsof daaraan een plan ten grondslag lag.

Van den Brink was extra kritisch op Willem Engel, terwijl die volgens Pasquino zinvolle kritiek leverde. Wat Pasquino alweer was vergeten: het was ook de OP1 uitzending waarin Engel doodleuk beweerde dat de ziekenhuizen niet vol lagen met zieke coronapatiënten. Van den Brink stelt terecht dat hij geen ruimte duldt voor onzin.

Pasquino beweert ook dat cremeren in Italië verboden was, waardoor er op tv beelden veel lijkkisten waren te zien, daarmee suggererend dat er een vertekend beeld is ontstaan. De feiten: Alleen al in het eerste coronajaar steeg het aantal sterfgevallen als gevolg van corona in Italië tot ruim 100.000.

In Nederland was er volgens Pasquino geen reden voor paniek, aangezien 98 procent van de positief geteste personen in Nederland niet of nauwelijks klachten had; de focus had zijns inziens uitsluitend moeten liggen op het beschermen van de kwetsbaren; het probleem was net als bij eerdere griepgolven vooral een gebrek aan ziekenhuiscapaciteit. De vergelijking gaat niet op, omdat het verloop van de pandemie en de gevolgen daarvan onvoorspelbaar waren, zeker in het begin. Sommige landen voerden een totaal straatverbod in. Nederland had een milder beleid.

Van de kritiek blijft dan ook niet veel over, behalve misschien dat de bekende viroloog Ab Osterhaus ruim zestig keer werd opgevoerd als deskundige. en het iets te vaak dezelfde poppetjes waren die het woord mochten voeren. De balans had beter gekund.

Schaapskleren

Twee kardinale fouten van lijsttrekkers hebben Geert Wilders aan zijn spectaculaire overwinning geholpen: Pieter Omtzigt die het zeer goed deed in de peilingen, doch maar bleef treuzelen over het premierschap. En Dilan Yesilgöz, die tot het laatst bleef roepen dat haar partij de deur had opengezet naar samenwerking met de PVV en toen zij Wilders in de peilingen zag stijgen die optie te laat introk. Als gevolg daarvan staat de VVD nu een zetel achter op GL/PvdA.

Maar die twee partijen kunnen het Wilders nog behoorlijk lastig maken, met LPF-achtige toestanden als gevolg. Wilders moet voor een coalitie zowel bij Omzigt als de VVD aankloppen, eventueel bij BBB. Geen van deze partijen is fan van PVV. Op het gebied van migratie en bestaanszekerheid zullen ze elkaar nipt weten te vinden. Hoewel Wilders een aantal omstreden onderwerpen in de ijskast wil zetten, zal een waterig compromis de achterban niet bevallen.

Daarnaast is Wilders niet voor het premierschap in de wieg gelegd: te confronterend, niet verbindend en bij tijd en wijle onaangenaam. In de campagne toonde hij zich milder, compromisbereid, zelfs oproepend tot samenwerking. Maar het partijprogramma ademt de oude PVV: geen plek voor de islam, uit de Europese Unie en maatregelen tegen klimaatverandering afschaffen. Het is de vraag of snel de wolf zin schaapskleren aflegt. 

En wat als de coalitie niet lukt? Dan is GL/PvdA aan zet, en die kan over links amper nog regeren, en ook een paars kabinet is niet realistisch. Het worden moeilijke onderhandelingen.

De overwinning van Wilders heeft wel gezorgd voor een noodzakelijke opruiming onder klein rechts: eenling Wybren van Haga heeft zich buiten spel gezet, JA21 moet een zetel inleveren en FvD houdt nog maar drie magere zetels over, het begin van de definitieve exit uit de Nederlandse politiek.

Foto David Sedlecký (Wiki)

Opnieuw gecancelled

Maurice de Hond (76) heeft de rechtszaak die hij had aangespannen tegen de producent van 'De Veroordeling', de film over de Deventer moordzaak, en de podcast 'De Deventer Mediazaak' (VPRO/HUMAN) verloren. Hij vond dat hij 'schofterig' is neergezet.

Sinds hij kritiek uitte op het coronabeleid van de overheid en opdook bij allerlei alternatieve media, is De Hond naar eigen zeggen gecancelled. In Hilversum mag hij niet meer aanschuiven voor de verkiezingspeilingen. 

Ook in de coronakwestie was Maurice overtuigd van zijn eigen gelijk: aerosolen zijn de boosdoener, vond Maurice. Er kwam volgens geen tweede golf tot aan het najaar, die er dus wel kwam. Zo’n 100.000 euro doneerde vastgoedmagnaat Klaas Hummel aan De Hond om zijn campagne te professionaliseren. Ze starten ze een petitie tegen de 1,5 meter samenleving. Grote kroegbazen die hun omzet zien verdampen schoven aan.

De campagne werd een mengeling van commerciële belangen en pseudowetenschap. Casper Albers, hoogleraar statistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, vond weliswaar dat De Hond soms valide punten had, maar heel vaak de plank missloeg of conclusies trok die de data niet ondersteunen. 

Jaren geleden wierp De Hond zich ook al op als pseudodeskundige in de Deventer Moordzaak. Hij bepleitte, op basis van voornamelijk emoties, dat de veroordeelde boekhouder Louwes onschuldig moest zijn en 'de klusjesman' van de weduwe, Michaël de J., de moord zou hebben gepleegd. Journalist Bas Haan schreef een boek, dat vervolgens verfilmd werd tot de succesvolle film De Veroordeling.

De rechter wees de bezwaren afgelopen weken af. 'Door in de media vergaande beschuldigingen aan het adres van de klusjesman te uiten heeft eiser te accepteren dat hij daarop en op de gevolgen daarvan publiekelijk wordt aangesproken.'

Daarbij gaat De Hond eraan voorbij, zegt de rechter, dat het onderwerp van de podcast en de dilm niet de Deventer moordzaak zelf is, maar de manier waarop deze in de media is behandeld en in het bijzonder de gevolgen daarvan voor de klusjesman en zijn vriendin. Dit is een thema dat in een tijd waarin nepnieuws en complottheorieën in de belangstelling staan ook los van de ontwikkelingen in de Deventer moordzaak in het publieke debat voldoende actueel is en dus rechtvaardigt dat daaraan aandacht wordt besteed.

Klippen

Zelfs als Nieuw Sociaal Contract (NSC) bij de verkiezingen als winnaar uit de bus komt, en daar lijkt het gezien de peilingen wel heel erg op, zal Pieter Omtzigt niet meteen zijn premierschap aankondigen. Kan nog zomaar iemand anders worden, al is die kandidaat nog een groot vraagteken.

NSC groeit tegen de klippen op. In het Tweede Kamergebouw heeft de kersverse partij twee kleine kantoorruimtes, in totaal vier mensen in vaste dienst. Partijvoorzitter Bert van Boggelen  maakte afgelopen week bekend dat NSC ook meedoet aan de Europese verkiezingen in juni volgend jaar. Ook kondigt hij de oprichting van een wetenschappelijk bureau aan en komt er een jongerentak: Jong Sociaal Contract.

Omtzigt voelt zich er niet lekker bij en is daar eerlijk over. 'Verwacht niet te veel van ons'. Dat vindt zijn aanhang niet erg. Het gaat om de veranderingen die ze willen.

De kersverse leden, het zijn er na vijf weken al 7.200, applausiseerden op het eerste partijcongres nadat Omtzigt begon over de oprichting van een Grondwettelijk Hof.

De andere partijen daarentegen realiseren zich dat ze het niet gaan redden bij de verkiezingen en beginnen de aanval op twijfelaar Omtzigt. Dat werkt waarschijnlijk averechts.

Frans Timmermans, die binnen zijn partij al regelmatig ergernis opwekte, heeft al gewaarschuwd: ik word premier of anders niets en laat het tweede RTL-debat schieten. De lijsttrekker van PvdA/GL kiest voor een bezoek aan het Spaanse Málaga om de Nederlandse pensionado’s aan te spreken. Die zo goed als zeker niet op hem gaan stemmen.

Oversterfte

NEC-aanvaller Bas Dost is in de slotfase van het eredivisieduel met AZ in Alkmaar plotseling naar de grond gegaan. Het duel werd direct stilgelegd en spelers vormden een menselijk schild om de aanvaller heen, terwijl de medici bezig waren met behandelen.

Het duurde niet lang voordat antivaxxers de oorzaak wisten: de gevreesde coronaprik natuurlijk.

Al gauw bleek dat Dost was geveld door ontstoken hartspier. Hij moest zelf benadrukken dat de ontsteking niets met vaccinaties te maken heeft. Niet dat het indruk zal maken op coronasceptici.

Die wijzen ook op de aanhoudende oversterfte. In 2021 overleden er 3400 mensen meer dan verklaarbaar was door corona en vorig jaar stierven er nog eens zo'n 10.000 mensen meer dan verwacht.

De afgelopen drie maanden overleden er 5 procent meer mensen dan gemiddeld. Het ging om 1800 extra sterfgevallen.

Er is zeker een relatie met corona, maar het is niet wat antivaxxers denken. Er worden weer meer coronadeeltjes in het riool aangetroffen. Ook zijn er weer meer meldingen van luchtweginfecties. Als er al gevaccineerd is, heeft de bescherming niet voldoende geholpen. Het zijn vooral kwetsbare ouderen die getroffen worden. Onder 65- tot 80-jarigen overleden in het derde kwartaal bijna 900 (8 procent) mensen meer dan verwacht.

Sinterklaas bestaat, daar zit hij!

Dilan Yesilgöz wil ‘duidelijkheid geven’ aan de kiezer door te verklaren dat ze zelf maximaal twee termijnen van vier jaar premier zou blijven. 'Mocht mij dat gegeven zijn, uiteraard. Het is echt aan de kiezer of ik überhaupt premier word. Ik heb gezegd: ‘Ik wil graag premier worden’.

Wel wat voorbarig, want de peilingen geven haar weinig kans.

De VVD staat in de meeste peilingen momenteel op de tweede plek, op 25 tot 29 zetels, nét achter Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt. Bij Omtzigt is de onzekerheidsmarge wel groter. Dat hangt er vooral van af of hij het goed gaat doen in de debatten. De geheimzinnigheid over zijn premierschap is echter verdacht: alsof hij liever niet wil, en het besluit tot het laatste moment uitstelt. 

Maar het kan hem ook voor de wind gaan. Kiezers hebben amper vertrouwen in Mona Keijzer. Die staat er – net zoals de BBB – duidelijk slechter voor dan begin september. Alleen als NSC – Omtzigt fors zou gaan dalen dan kan dat de electorale positie van BBB (en misschien Keijzer) verbeteren, maar dat is niet waarschijnlijk.

Omtzigt kwam dinsdag eindelijk met zijn verkiezingsprogramma, waarin een hoop ambities staan die zinnig lijken, maar niet zijn doorgerekend. NSC wil bijvoorbeeld extra investeren in hoogfrequent openbaar vervoer. Er komt een Lelylijn en een Nedersaksenlijn. De aanlegkosten bedragen alleen al 12 à 18 miljard euro. Gemeenten krijgen middelen om het lokale sportaanbod te bevorderen. Omtzigts partij wil streekziekenhuizen behouden. De jaarlijkse controle door de tandarts dient weer in het basispakket te komen. Enzovoorts. Sinterklaas bestaat, daar zit hij!

Aan de andere kant lijkt te kiezer veranderingen te willen. Qua migratie en de stikstofproblematiek lijkt Omtzigt een gevoelige snaar bij de kiezer te hebben geraakt. Die volledig ontbreekt bij klimaatpaus Timmermans, die het veranderend sentiment rond kernenergie maar niet lijkt te begrijpen. Het worden spannende verkiezingen.

Het nieuwe CDA

VVD, NSC en GroenLinks-PvdA houden elkaar nog altijd in evenwicht, volgens recente peilingen. Ze trekken ongeveer evenveel virtuele stemmen, waarbij de VVD net even de grootste is. Vul voor NSC CDA in en de eeuwenoude politieke verhoudingen blijven gewoon bestaan.

De opkomst van Omzigt verklaart waarom BBB is weggezakt en net onder de PVV eindigt. Het vertrouwen in Caroline van der Plas als politica is blijkbaar niet onwrikbaar. Het zou zomaar kunnen dat zij nog meer zetels verliest.

Daar komt bij dat Nieuw Sociaal Contract, de partij van Pieter Omtzigt, af wil van de uitkoopregeling voor piekbelasters en zelfs van het ministerie van Stikstof. Elke boer moet uitstootdoelen krijgen, en mag zelf weten hoe hij aan die doelen voldoet. De veestapel moet krimpen, maar de maatregel zou kunnen rekenen op de steun van de boeren. 

Bij kiezers van GroenLinks-PvdA speelt strategie een relatief grote rol. Zij hopen op een groot links-progressief blok dat mee kan doen om de grootste te worden en zal meeregeren.

Er kan natuurlijk nog veel veranderen na de verkiezingsdebatten. Dan zal moeten blijken of de nieuwe leiders hun mannetje of vrouwtje staan. Het nog onbekende partijprogramma van Nieuw Sociaal Contract kan de verhoudingen vermoedelijk nog op scherp zetten.

Een coalitie met VVD en NSC (lees: het nieuwe CDA) lijkt zeer waarschijnlijk, maar een nieuw Paars kabinet zit er niet in vanwege de grote verschillen op het gebied van milieu. De ideale 'tussenpartij' D66 lijkt definitief uitgeteld. 

Foto Anefo

Informatieoorlog

Ruim 24 uur na de oproep van Israël aan Palestijnen om het noorden van de Gazastrook binnen een dag te verlaten is er nog geen sprake van een grootschalig Israëlisch grondoffensief. Wellicht onder internationale indruk blijft het beperkt tot dreigementen. Het effect is er niet minder om. Tienduizenden Palestijnen zijn richting het zuiden vertrokken, meldde de VN vannacht.

De massale troepenopbouw van het Israëlische leger de afgelopen dagen aan de grens belooft natuurlijk niet veel goeds. 360.000 reservisten zijn in de loop van de week opgeroepen.

Gaza is ongeveer twee keer zo groot als Texel en er wonen ruim twee miljoen mensen. Die voor water, brandstof, medicijnen en elektriciteit zijn aangewezen op aanvoer vanuit Israël. Israël knijpt de Gazastrook helemaal af. Noodgeneratoren houden het hooguit een paar dagen vol.

Het conflict wordt nog verergerd door de informatieoorlog. Gewelddadige filmpjes die eerder in bijvoorbeeld Oekraïne of Syrië zijn gemaakt, worden gepresenteerd alsof ze in Israël of de Gazastrook zijn opgenomen. Een video waarin werd gesuggereerd dat Israël op de Gazastrook het chemisch wapen witte fosfor inzette blijkt een Russisch bombardement met witte fosfor op een Oekraïens dorp. Ook worden beelden uit videogames vermengd met journaalbeelden.

Berichtgeving over veertig onthoofde baby's in Israël bleek maar een enkele bron te hebben: een plaatsvervangend commandant van een parachute-eenheid, een agressieve settler die eerder verklaarde dat een Palestijns dorp van de kaart geveegd moest worden.

Het gebrek aan moderatie bij X (voorheen Twitter) kwam eigenaar Elon Musk al op een reprimande van de EU te staan. In alle haast werd een team opgetuigd om de ergste video's en Hanas accounts te verwijderen. 

 

Lidmaatschap

Voor degenen die het aftreden van de Koninklijke Familie eisen na de vondst van de originele lidmaatschapskaart van de NSDAP van Prins Bernard lijkt enige nuance op zijn plaats: het bestaan van die kaart was om te beginnen al heel lang bekend, omdat er een kopie van bestond.

Er bestaat ook correspondentie over de opzegging van lidmaatschap uit 1936. In dat jaar verloofde hij zich met Juliana.

Aan het einde van de oorlog werd hij door koningin Wilhelmina benoemd tot bevelhebber van de Binnenlandse Strijdkrachten, waar verschillende verzetsgroepen onder vielen.

Uiteraard wordt dat lidmaatschap nu beoordeeld in het kader van de gruwelijkheden kort voor en tijdens de oorlog. En ja: De NSDAP was ook voor de oorlog antisemitische partij, die vanaf het begin streefde naar de verdrijving en ontrechting van de Joden in Duitsland, maar in de eerste helft van de jaren dertig waren ook de Nederlandse kranten nog tamelijk mild over Hitler. De Nederlandse regering drong meermaals bij de kranten aan om neutraal over nazi-Duitsland te schrijven en de radio mocht niet kritisch over Hitler berichten.

Historicus Robin te Slaa plaatste bij Radio 1 het lidmaatschap in een juistere context: Bernard was een opportunist, en hij zal zeker niet de enige zijn geweest. Na de machtsovername van de nazi’s was een partijlidmaatschap handig om carrière te kunnen maken. Bernard zei dat het nodig was om te studeren. Ook al was dat niet het geval, hij zou het wel degelijk gedacht kunnen hebben.

Schutter

Erasmus MC was al in mei door het Openbaar Ministerie gewaarschuwd voor student Fouad L. die in Rotterdam een bloedbad aanrichtte uit frustratie over het feit dat hij een psychologisch onderzoek moest afronden voordat hij zijn bul in ontvangst kon nemen.

De man was in augustus 2021 al eens gepakt voor het mishandelen van zijn konijn en het doorboren van een duif met een kruisboogpijl. De woning verkeerde in een onleefbare staat. Er lagen overal uitwerpselen van dieren en is het onhygiënisch vies. Omwonenden wisten van zijn extreme gedrag.

Op zijn telefoon bleken bloederige filmpjes te staan van mensen die met messteken om het leven worden gebracht. Ook stonden er nazi-gerelateerde en rechtsextremistische afbeeldingen op.

Fouad bleek ook actief op het onlineplatform 4Chan onder de naam motorAnon. En presenteerde zich op sociale media als fanatiek lid van FvD.

Forum voor Democratie wil 'helemaal niets te maken hebben' met schutter Fouad L., laat een woordvoerder van de Tweede Kamerfractie desgevraagd weten, maar het kan moeilijk ontkend worden dat de partij die de Maanlanding en 9/11 ontkent, een enorme aantrekkingskracht heeft op labiele personen. Fouad deelde graag complottheorieën over Joden.

Bij de Dagelijkse Standaard schuiven ze het geval af op staat van de zorg én het politieapparaat in ons land. Alles om de aandacht af te leiden van een geradicaliseerde partij die psychopaten makkelijk over het randje duwt.

Periodieke rapportages

Ongehoord Nederland (ON!) spant een kort geding aan tegen de raad van bestuur van de NPO vanwege de periodieke rapportages die ON! sinds begin dit jaar moet inleveren bij de omroepstichting.

Met deze rapportages moet de aspirant-omroep de eigen aangedragen verbeterpunten door te voeren, maar ON! is ongehoorzaam en vraagt naar de wettelijke basis voor deze extra rapportages.

De NPO vroeg om de extra rapportages nadat de ombudsman voor de publieke omroepen had geconstateerd dat ON! zich schuldig maakt aan het verspreiden van aantoonbaar onjuiste informatie.

Daarop beloofde ON! zelf dat presentatoren training en coaching zouden krijgen, dat er op de website van ON! een rubriek verbeteringen zou komen en dat de omroep een factchecker in dienst zou nemen. Kennelijk is dat niet gebeurd, waarmee de NPO Ongehoord Nieuws na 10 afleveringen dit seizoen van de buis kan halen.

Oud NOS-directeur en voorganger Bauke Geersing is weer eens van stal gehaald om de behandeling van de aspirant omroep te fileren. Wie ook maar weer? Bauke vindt discussies over klimaatopwarming maar nonsens, denkt dat Climategate een serieuze site is, ergert zich aan woke opvattingen en vindt LHTB ren onbeduidend clubje met te veel noten op zijn zang. Zelfs Gerrit Hiemstra kreeg er al eens van langs, want klimaatalarmist.

ON! moet natuurlijk van de buis. Binnen de publieke omroep past geen spreekbuis van FvD en de coterie daaromheen. Een omroep die controversiële onderwerpen ook alleen maar binnen deze politieke context wenst te behandelen moet naar internet verkassen. Zonder belastinggeld.

Temperament

Het (naamloze) bestuur van de Partij voor de Dieren trad deze week af na een reeks van domme fouten. Het bestuur besloot zaterdag om Ouwehand niet als lijsttrekker voor te dragen omdat er recente meldingen omtrent integriteitsschending waren. Meldingen die niet werden toegelicht of met Ouwehand werden besproken. Sterker nog: de achterban van de partij ging massaal achter Ouwehand staan omdat zij ook geen nadere informatie hadden.

Bij het aftreden moest het beschadigde bestuur zo nodig kwijt dat men inhoudelijk niet van mening was veranderd en Ouwehand, ook los van de integriteitsmeldingen, niet geschikt te vinden 'om het lijsttrekkerschap de komende vier jaar te vervullen, met de verantwoordelijkheden die daarbij komen'. Weer zonder enige toelichting.

Als het bestuur zijn besluit had doorgedrukt, was volgens peilingen de helft van de kiezers opgestapt. Het bestuur heeft de populariteit van Ouwehand behoorlijk onderschat.

De kiezer heeft intussen geen enkele duidelijkheid over welke conflicten er op de achtergrond spelen. Ouwehand probeerde in College Tour (al vooraf te bekijken bij NPO Start) vooral geen rotte appels in het bestuur aan te wijzen. Ook wilde ze niet veel kwijt over het verwijt aan het afgetreden bestuur dat die zich te veel lieten leiden door de oprichters van de partij.

In die reeds geplande uitzending kwam zij over als behoorlijke eigenzinnig en temperamentvol, wat al eerder (zo moest zij zelf toegeven) leidde tot conflicten met voormalig boegbeeld Marianne Thieme en recentelijk Leonie Vestering uit Almere die donderdag liet weten op te stappen. 

Ouwehand zal dus worden herkozen tot partijleider, maar of het rustig blijft in de gelederen zal nog moeten blijken.

Poten in de klei

De BoerBurgerBeweging heeft eindelijk zijn partijprogramma gepubliceerd, Van Vertrouwenscrisis tot Noaberstaat. De partij vindt dat het excel- en spreadsheet-denken moet plaatsmaken voor poten-in-de-klei-denken van praktisch-geschoolden.

Er wordt nogal wat overhoop gehaald: de huidige stikstofwet moet van tafel, de aparte minister voor stikstof moet verdwijnen en natuurkwaliteit komt centraal te staan bij de ontwikkeling van beleid.

De btw op groente en fruit moet omlaag naar 0 procent, landbouwgrond krijgt een beschermde status en voedsel van dichtbij wordt goedkoper dan van ver weg.

Alle toeslagen worden afgeschaft en in plaats daarvan komt er een belasting- en premievrije voet van 30.000 euro. Ook worden er stappen gezet richting de legalisatie van wiet.

De boeren zullen zich voor het eerst sinds Boer Koekoek weer in Den Haag gehoord voelen, zeventig procent is van plan om BBB te stemmen, maar de partij moest al gelijk een zwak puntje opbiechten. De partij heeft niet gekeken of al die plannen ook te betalen zijn. Die kunnen even hard weer sneuvelen tijdens onderhandelingen met coalitiepartners. 

Het andere vraagteken is de gedoodverfde premierskandidaat Mona Keijzer, vertegenwoordigster van de oude politiek. BBB watchers zien al de eerste onderlinge scheurtjes, nu Caroline van der Plas niet meer blij is met benaming ‘premierskandidaat’ die zij zelf lanceerde. Gerommel in de partij kan leiden tot voortijdig zetelverlies.

(Foto Anefo)

Bontebal

De grote verliezer van de komende Tweede Kamer verkiezingen: het CDA. Virtueel gereduceerd tot drie zetels. De grote winnaar van de verkiezingen: het CDA nieuwe stijl. Met Omtzigt en BBB, samen goed voor 43 zetels.

Toegegeven: BBB verloor volgens peilingen 21 zetels aan Omtzigt, maar de boodschap mag duidelijk zijn: het CDA krijgt geen 'bontebal'. De gelijknamige lijsttrekker mag blij zijn als hij een plek in de Tweede Kamer krijgt.

Omtzigt heeft aangegeven niet de grootste te willen worden, waardoor sommigen zich afvragen hoe hij dat wil afwenden. Hij lijkt ook al niet de ideale premier. BBB worstelt met hetzelfde probleem. Carolina van der Plas ziet op tegen buitenlandse reizen, en heeft oud CDA'er Mona Keijzer als 'premierskandidaat' naar voren geschoven. De voormalig CDA-coryfee was in het kabinet-Rutte III staatssecretaris van Economische Zaken.

Of de kiezer de BBB kiezer de terugkeer van de oude (hoewel dwarse) CDA politiek ziet zitten zal uit de volgende peiling moeten blijken. Volgens peiler Maurice de Hond verliest BBB minder kiezers aan NSC dan vorige week.

Er kan nog veel veranderen. Zo is het de vraag wat er gebeurt als Omtzigt ook zijn premierkeuze kenbaar maakt. En zal hij in zeer korte tijd bekwame parlementariërs moeten aantrekken.

De aandacht voor het 'nieuwe' CDA leidt ook de aandacht af voor het linkse blok onder leiding van Timmermans. Het gaat in deze verkiezingen minder om links versus rechts. De traditionele partijen hebben aardig wat zetels ingeleverd.  In de peilingen hebben PvdA en GroenLinks alweer een stem verloren.

Zoete wraak

CNN heeft de vluchtgegevens en video's bekeken en luchtvaart- en explosievenexperts geïnterviewd om vast te stellen wat er in de minuten voorafgaand aan de crash van het Russische Wagner vliegtuig is gebeurd.

De analyse duidt op ten minste één 'catastrofaal incident aan boord' voordat het uit de lucht viel. Gelet op het feit dat er een knal is te horen en het vliegtuig een vleugel kwijtraakte, is aannemelijk dat geheime diensten in opdracht van Poetin een bom hebben geplaatst. Dat er überhaupt video-opnamen van zijn gemaakt zal ook wel geen toeval zijn.

Deze zoete wraak van Poetin heeft uiteraard zo'n beetje iedereen zien aankomen. Poetin ruimt structureel al zijn critici op. De crash kwam amper twee maanden nadat Wagner leider Prigozjin een kortstondige muiterij tegen de militaire leiding van Rusland lanceerde, een ongekende uitdaging voor het gezag van Poetin.

Voor de Russische elite, een groep Russen die steeds ontevredener wordt, is de moord op  Prigozjin opnieuw een teken zijn dat Poetin de macht begint te verliezen.

Met alle gevolgen van dien. Een groep militante turbopatriotten, oververtegenwoordigd in het Russische leger en veiligheidsapparaat, zint op wraak.

De speciale operatie in Oekraïne zit intussen muurvast en leidt tot steeds meer dodelijke slachtoffers. Het luchtruim boven Rusland is onveilig geworden door aanhoudende drone aanvallen. De Oekraïense geheime dienst SBU en het leger hebben gisteren nog een grootschalige drone-aanval uitgevoerd op Russische militaire posities op de Krim. De Russische economie heeft het moeilijk, de roebel is amper overeind te houden.

De aanslag zou ertoe kunnen leiden dat de bijna onzichtbare ineenstorting van steun aan Poetin binnen het veiligheidsapparaat in een stroomversnelling raakt. Het zou goed kunnen dat we over een aantal jaar in de geschiedenisboeken lezen dat het hoofdstuk Prigozjin het begin van het einde van Poetin was, zegt historicus, politicoloog en Rusland-expert Mark Galeotti, die werkt aan een boek over Wagner.

Tekenend voor de zwakheid van Poetin is dat hij een decreet heeft ondertekend waarin paramilitaire strijders worden gedwongen een eed van trouw af te leggen aan Rusland.

Stress

Pieter Kuit en zijn dochter Jade waren de drijvende krachten achter de oktober 2020 opgerichte Buiten Parlementaire Onderzoeks Commissie 2020. Die werd gelanceerd naar aanleiding van de steeds strengere en vrijheidsbeperkende regels die de regering doorvoerde in de strijd tegen corona.

Maar er waren al snel aanwijzingen dat Kuit zich toch vooral bezighield met oplichting. De belangrijkste publicatie van de commissie was een ontluisterend boek waarin de verklaringen waren opgenomen van tachtig agenten over de impact die de coronamaatregelen hebben op hun werk en hun contact met burgers en collega’s.

Ondanks herhaaldelijk en dringend navragen bij Kuit bleek toegang te kunnen krijgen tot de vermeende opnames van deze politieverhoren. 'Niemand van de BPOC, behalve dhr. Kuit, kent de video’s van de 80 agenten in dit rapport,' foeterde de uitgever.

Kuit beloofde nog een speciale dag te Urk waar de agenten naar voren zouden treden, maar die ging op het laatste moment natuurlijk niet door.

De BPOC2020 beweerde ook doodleuk een rechtszaak tegen de Nederlandse regering bij het Internationaal Strafhof te hebben aangespannen. Ook dat bleek niet te kloppen. Het Internationaal Strafhof ként de BPOC2020 niet eens.

Kuit reageerde ontstemd op de kritiek. 'Internettrollen proberen ons belachelijk te maken en te dehumaniseren. Dat geeft ons stress.'

En die stress werd alleen maar erger. Dit voorjaar werden vader en dochter gearresteerd. Naar nu blijkt heeft de stichting 400.000 euro aan donaties weggesluisd.

De Stichting beschikte niet over een eigen bankrekening – alle donaties werden op privérekeningen ontvangen. Vanaf die privérekeningen werden grote betalingen voor privé-uitgaven gedaan. Kuit heeft minstens 64.056 euro in het buitenland uitgegeven, waarvan  33.456 euro op Aruba, waar zijn zoon woont. Hij heeft voor 22.507 euro aan betalingen aan gerechtsdeurwaarders gedaan, ogenschijnlijk voor het afbetalen van privéschulden. Weer andere bedragen gingen naar familieleden.

Bij wijze van voorlopige voorziening heeft de rechtbank Kuit en dochters als bestuurders geschorst en een tijdelijk bestuurder benoemd.

Vermoedelijk zitten beiden nog in voorarrest, want er is nog geen nieuws over een zitting waarin beiden zich moeten verantwoorden.

Suïcidaal

Niet menselijk biologisch materiaal dat is aangetroffen op vermeende UFO-crashlocaties. Een decennialang geheim programma om buitenaardse vliegtuigen na te bouwen. En een doofpot van de overheid die er alles aan doet om waarheidsvertellers het zwijgen op te leggen.

Het waren enkele van de buitengewone claims die majoor David Grusch, een 36-jarige gepensioneerde inlichtingenofficier van de luchtmacht die ook diende als adviseur van de Unidentified Aerial Phenomena-taskforce van het Pentagon, deed tijdens een Amerikaanse hoorzitting.

De man kwam geloofwaardig over, maar baseerde zich louter op interviews met derden, en had geen informatie uit eerste hand.

'Elk decennium zijn er individuen geweest die hebben gezegd dat de Verenigde Staten zulke stukken ongeïdentificeerde vliegende objecten hebben die uit de ruimte komen,' reageerde Mike Turner, voorzitter van de Inlichtingencommissie van het Huis van Afgevaardigden. 'Er is geen bewijs hiervoor en het zou zeker een hele samenzwering zijn om dit in stand te houden, vooral op dit niveau.'

Grusch is zeker niet de eerste die iets dergelijks beweert.  In 1989 kwam Bob Lazar naar voren met het verhaal dat hij als wetenschapper bij het atoomproject in Los Alamos had gewerkt, en daar werd gerekruteerd voor het roemruchte Area 51.

Lazar beschreef hoe de medewerkers in het diepste geheim heen en weer werden gevlogen tussen Las Vegas en de legerbasis, geheimhouding moesten zweren en in grote, ondergrondse laboratoria aan het werk werden gezet met aliens en UFO's.

Niemand heeft Lazars verhaal echter kunnen bevestigen, of kunnen vaststellen dat hij een academische graad heeft of zelfs maar heeft gestudeerd, zoals hij stellig beweerde. Volgens Lazar komt dit doordat het Amerikaanse leger zijn sporen heeft uitgewist, zodat zijn verhaal niet kan worden gecontroleerd. De man bleek ook nog een crimineel verleden te hebben.

En ook met Grulsch lijkt het nodige aan de hand te zijn. Die blijkt een verleden te hebben van de behandelingen in de geestelijke gezondheidszorg. Hij was volgens zijn vrouw alcoholist en suïcidaal aangelegd. Grulsch leed aan posttraumatische stressstoornis (PTSS), verdriet en depressie. Dat wil niet per definitie zeggen dat hij heeft gelogen, maar is wel aanleiding voor scepsis.

Het Pentagon erkent intussen het bestaan van UAP (Unexplained Anomalous Phenomena), een term die niet toevallig is gekozen.

Onrust

Kamerlid Derk Jan Eppink stelt zich bij de verkiezingen niet opnieuw kiesbaar voor JA21. Hij schrijft dat hij tijdens zijn vakantie tot die slotsom is gekomen.

Hij is daarmee de tweede die na de verkiezingen in november niet terugkeert in de driemans-fractie van JA21. Nicky Pouw-Verweij kondigde eerder al aan niet verder te willen als Kamerlid voor JA21. Partijleider Joost Eerdmans blijft daarmee alleen achter.

Het is al langer onrustig binnen de partij. Er werd eerder dit jaar al geklaagd over gebrek aan democratie.

In het kader van de aardverschuivingen in politiek Den Haag lijken vooral kleinere partijen de verliezer te worden. Door de samenwerking tussen PvdA en GroenLinks zullen veel kiezers waarschijnlijk gaan overlopen naar het nieuwe linkse blok van Frans Timmermans. Aan de rechterzijde zal mogelijk ook een nieuw blok ontstaan, al is die nu nog niet goed zichtbaar.

Dit hangt af van de keuzes van Pieter Omtzigt en BBB. Carolina van der Plas heeft al aangegeven geen premier te willen worden, terwijl er nog niemand in de coulissen klaarstaat. Daarmee kan die partij uiteindelijk weer (virtuele) zetels verliezen. Omtzigt, die Nederlanders graag als premier zouden willen zien, heeft nog geen besluit genomen over zijn rol in Den Haag, al zit een terugkeer naar het CDA er niet in. Maar een nieuwe partij uit de grond stampen zo kort voor de verkiezingen lijkt een behoorlijke uitdaging.

In een peiling van I&O wordt Omtzigt 46 zetels in het vooruitzicht gesteld. Daarmee zou hij de grootste fractie in de Tweede Kamer gaan leiden, maar dat wil Omtzigt nadrukkelijk niet. De partij moet in zijn ogen bescheiden worden opgestart. Volgens zijn vertrouwelingen zou Omtzigt sowieso niet zelf premier worden, mocht hij toch de grootste worden. Daarmee verliest zijn partij iedere aantrekkelijkheid.

De VVD zal het verlies van rechts al helemaal niet kunnen opvangen. Met zijn politieke lenigheid en debatkunst wist Rutte al zijn verkiezingen op rij te winnen. Zijn opvolger Dilan Yeşilgöz lijkt beide eigenschappen (nog) niet te hebben.

Functie elders

Toch nog een functie elders voor Pieter Omtzigt. Het CDA is in het diepste geheim bezig een ultieme lijmpoging te ondernemen met Omtzigt nu hij overweegt momenteel een eigen partij op te richten. In de top van het CDA wordt gesproken van ‘de verzoeningsbrief.

Mocht Omtzigt toch besluiten een eigen partij te beginnen, dan zou er ook samenwerking mogelijk zijn. Zo zou Omtzigt als eenmansfractie gebruik mogen maken van CDA-medewerkers.

Alles om die vele verloren stemmen terug te winnen.

De partij van Pieter zou volgens peilingen wel 46 zetels (peiling I&O) kunnen halen. De steun aan het CDA is verschrompeld.

Een overstap naar BBB zou ook nog kunnen, zeker nu BBB-leider Van der Plas heeft aangegeven geen premier te willen worden. Het premierschap zou een te grote aanslag op haar privéleven betekenen. Ook ziet ze op tegen het reizen naar andere landen en ontmoetingen met buitenlandse regeringsleiders.

Een dikke tegenvaller voor de aanhang, want de beoogde premier met 'internationale ervaring' wordt nog uit de schijnwerpers gehouden. Als dat niet een tot de verbeelding sprekende persoonlijkheid is zou de boerenpartij zomaar weer eens veel stemmen kunnen inleveren.

Zwaargewicht

Er is grote kans dat PvdA/GroenLinks-combinatie bij de komende Tweede Kamerverkiezingen aardig wat stemmen gaat trekken nu Europees Commissaris Frans Timmermans na een verblijf van bijna tien jaar in Brussel terugkeert naar de nationale politiek.

De PvdA’er stelt zich kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de nieuwe PvdA/GroenLinks-combinatie bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. Het is misschien wel het enige zwaargewicht te midden van overwegend onbekende nieuwkomers bij de overige partijen, tenzij Hans Wiegel (82) op zijn oude dag nog politieke ambities zou koesteren. Per slot van rekening is Joe Biden amper jonger.

Bij de peiling van Maurice de Hond voor zijn aankondiging leverde Timmermans als lijsttrekker PvdA/GroenLinks drie extra zetels op. En dat kunnen er best meer worden als kiezers linkse (splinter)partijen als SP, Volt, D66 en Partij voor de Dieren achter zch laten. Dat ruimt aardig op.

Toch hebben Nederlandse kiezers meer vertrouwen in Caroline van der Plas als premier. Pieter Omtzigt moet snel besluiten of hij een nieuwe partij opricht, want die kan het electoraat ook nog opschudden. Meer dan demissionair minister van Justitie Dilan Yesilgöz die als enige overblijft als kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de VVD. Een partij die het in de komende verkiezingen niet gaat redden.

Een kabinet met BBB en PvdA/GroenLinks is uitgesloten, zeker met klimaatpaus Timmermans aan het hoofd. BBB vindt het onacceptabel dat door mogelijke verplichte maatregelen voor verduurzaming burgers en bedrijven op hoge kosten gejaagd worden. De partij is niet tegen het aanboren van nieuwe energiebronnen, maar is tegen het weggooien van oude schoenen voordat je nieuwe hebt. Geen kolencentrales sluiten als je nog geen alternatief hebt. Dat is niet het geluid dat Timmermans wil horen.

Aardverschuiving

In amper een week tijd zwaaiden verschillende politieke kopstukken af: Mark Rutte himself, Wopke Hoekstra, maar ook Sigrid Kaag en vicepremier Carola Schouten zeggen de politiek vaarwel. 

Alleen Rob Jetten blijft als lijsttrekker verbonden aan D66. Hij staat 'te popelen', maar zijn partij is in de peilingen zo diep gezonken dat deelname een volgend kabinet uitgesloten lijkt.

VVD en CDA hebben luttele maanden de tijd om nieuwe gezichten naar voren te schuiven, en dat zal niet meevallen. Minister Dilan Yeşilgöz wil VVD-lijsttrekker worden, maar mist de joviale uitstraling van de premier.

GroenLinks- en PvdA-kiezers hopen op een gezamenlijke lijst met Ahmed Aboutaleb of Frans Timmermans als kopstukken. Er is grote kans dat ze daarmee weer zetels gaan afpakken van kleinere partijen die de laatste jaren zijn opgekomen.

De beoogde premier lijkt echter Caroline van der Plas met haar BoerBurgerBeweging (BBB) te worden, volgens de peilingen veruit de grootste partij. Immigratie en de stikstofproblemstiek blijven ook in het najaar belangrijke thema's.

De grote onzekerheid betreft de populaire Pieter Omtzigt: doet hij mee met een eigen lijst, komt hij op de lijst van BBB of doet hij niet mee? Met BBB zou Omzigt 53 zetels kunnen pakken. Er resteren dan nog 34 zetels die BBB bij VVD en CDA zouden kunnen vinden. Een coalitie met links lijkt gezien de klimaatuitdagingen niet erg waarschijnlijk.

Elan

Gisteren kwam er een einde aan een vruchteloos verstandshuwelijk, Rutte IV, en het staat nu al vast dat een groot aantal bewindslieden niet meer terugkeert. Zeker niet na de verkiezingen die vermoedelijk in november plaatsvinden. Zelfs de positie van Rutte staat ter discussie. De Koning komt morrend van zijn Griekse vakantie terug om het ontslag in ontvangst te nemen. 

De populariteit van het vierde kabinet Rutte was vlak voor Prinsjesdag vorig jaar al gedaald naar een dieptepunt. Rutte IV kreeg toen 3,3 als rapportcijfer. Slechts 16 procent van de respondenten verwachtte dat het kabinet de hele regeertermijn vol zou maken.

Het CDA en D66 gaan enorm veel zetels verliezen en tellen als regeringspartijen straks nauwelijks nog mee. Het vertrek van partijkopstukken Kaag en Hoekstra lijkt wel zeker.

Voor Rutte is het de derde keer dat zijn ploeg de rit niet uitzit. Zijn eerste kabinet viel na anderhalf jaar toen PVV de steun introk uit onvrede over extra bezuinigen. Het derde kabinet trad vlak voor de verkiezingen af om de toeslagenaffaire. Rutte IV, dat al moeizaam tot stand kwam, heeft het zo’n anderhalf jaar volgehouden. 

De VVD zal met nieuw elan door moeten, want de kiezer wil geen motor die telkens hapert. Maar dat nieuwe elan is er niet. Er is niet geïnvesteerd in een opvolger van Rutte.

Daarbij zit straks niet Rutte als eerste aan de onderhandelingstafel, doch de BBB die al 27 virtuele zetels heeft. Van der Plas sluit haar premierschap niet uit: ’Als het ervan komt, komt het ervan'. 

Verzwakt

Een week nadat Prigozhin zijn huurlingen richting Moskou stuurde na een zoveelste botsing met de Russische defensietop, lijkt de rust in Moskou weer teruggekeerd. Maar is de positie van Poetin ernstig verzwakt.

Van Aleksander Lukashenko mocht de dwarse Prigozhin met zijn huurlingen naar Belarus vertrekken. Wat hij daar nog voor Moskou kan betekenen is onduidelijk.

De Russische mediawaakhond blokkeert mediaorganisaties die gelinkt worden aan Prigozhin, en het lijkt erop dat zijn huurlingen niet meer aan de oorlog gaan deelnemen.

De Oekraïense president Zelensky heeft vrijdag voor de zekerheid opdracht gegeven voor het versterken van de troepen in het noorden van Oekraïne. Toch is niet uitgesloten dat Prigozhin op zijn beurt in conflict komt met Lukashenko en hij het land wordt uitgezet.

Poetin moet afgelopen week slecht hebben geslapen. In Rostov aan de Don, waar de opstand begon, kregen huurlingen massale bijval van de bevolking, bleef het reguliere leger in de kazernes en keek de politie toe.

De Nationale Garde, die direct onder Poetins bevel staat, nam vele honderden kilometers verderop een afwachtende houding aan.
 
Ook zou generaal Sergej Soerovikin zijn opgepakt, plaatsvervangend commandant van de militaire operaties in Oekraïne. Hij was mogelijk vooraf op de hoogte van de Wagner-muiterij.

Alle vrijwilligerseenheden, zoals de privélegers worden genoemd, hebben onder dwang een contract met het ministerie getekend. De vraag is of zij nu worden onderworpen aan de lage salarissen en inefficiëntie van het reguliere leger. Dan is het met de loyaliteit aan Poetin snel gedaan.

Muiterij

Een opmerkelijke draai in de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. De Russische veiligheidsdienst FSB opent een strafzaak tegen huurlingenbaas Jevgeni Prigozjin vanwege een ’oproep tot muiterij’.  

De beruchte Wagner-baas beweerde vrijdag dat Russische troepen zijn strijders in Oekraïne zouden hebben aangevallen en zwoer wraak aan Moskou. En het ging toch al niet lekker tussen Moskou en zijn elitegroepen.

In een eerder verspreide boodschap claimde de ijzervreter dat de Russische politieke en militaire top het Russische volk ten diepste misleidt.

Eerder vannacht beweerde Prigozjin dat zijn troepen vanuit Oekraïne de Russische regio Rostov waren binnengetrokken.

In de Zuid-Russische stad Rostov aan de Don zouden gewapende troepen het hoofdkwartier van het zuidelijke militaire district hebben omsingeld. Zware militaire vrachtwagens en gepantserde voertuigen werden zaterdag in verschillende delen van het centrum van Moskou gezien en soldaten met aanvalsgeweren werden ingezet buiten het hoofdgebouw van het ministerie van Defensie. Het gebied rond de presidentiële administratie bij het Rode Plein was geblokkeerd.

Als Prigozhin wordt gearresteerd en zijn leger van 25.000 vertrouwelingen afhaakt, dan zou dat wel eens het begin van het einde van de oorlog kunnen zijn. De Wagner-troepen hebben een cruciale rol gespeeld in de Russische oorlog in Oekraïne en zijn erin geslaagd de stad in te nemen waar de bloedigste en langste veldslagen hebben plaatsgevonden, Bakhmut.

Als deze elitegroepen niet meer kunnen worden ingezet, zal Poetin moeten overgaan tot een nationale mobilisatie, met als risico dat een heel volk zich tegen hem keert. Sowieso is nu al een bres geslagen in de Russische aanvalsstrategie.

Vertrouwen

Slecht nieuws voor de alternatieve nieuwsmedia. In 2023 is het vertrouwen van Nederlanders in de losse nieuwsmerken wederom hoog, zo blijkt uit het Digital News Report 2023, dat het Commissariaat voor de Media afgelopen week publiceerde.

De traditionele media zoals print en tv hebben als nieuwsbronnen wel ingeleverd: in 2023 wordt voor het eerst meer gebruik gemaakt van online media voor nieuws dan van tv. Op de aanvullende vraag wat de voornaamste media voor nieuws zijn, noemen met name jongeren vaker de sociale media.

Intussen maakt 4 op de 10 Nederlanders zich wel zorgen over nepnieuws. Het feit dat fake news, nepnieuws en desinformatie steeds vaker onderwerp van berichtgeving zijn, draagt er mogelijk ook aan bij dat mensen denken foutieve of misleidende informatie te hebben waargenomen. Niet verwonderlijk, want alles wordt ongefilterd op het web geslingerd.

In 2021 was corona het voornaamste onderwerp van foutieve of misleidende informatie dat de burger identificeerde, in 2022 was dit aandeel al gedaald en in 2023 wordt corona nog maar iets vaker genoemd dan de oorlog in Oekraïne en onderwerpen gelieerd aan klimaatverandering of het milieu. En dat verbaast ook al niet: het zijn onderwerpen waarover kritische noten worden gekraakt.

Kritiek op nieuwsmedia is van alle tijden, maar de laatste jaren lijkt het erop dat het minder om onderbouwde kritiek gaat. Als zogenoemde mainstream media worden aangevallen  of journalisten worden bestempeld als ‘tuig van de richel’ of  ‘rioolratten die moeten worden ontmaskerd’, dan is dat het tegenovergestelde van een bijdrage aan een publiek discours.

Bij een daling van enkele procentpunten binnen een jaar is er echter niet meteen sprake van een vertrouwenscrisis. De NOS, de kwaliteitskranten, RTL en NU.nl laten sinds jaren bijna onveranderd hoge vertrouwensscores zien.

Aanklachten

Het vooruitzicht van een presidentsrace tussen de hoogbejaarde Biden en de omstreden Trump is niet iets waar Amerikanen reikhalzend naar uitzien. Sinds gisteren is deze race al een stuk minder zeker geworden nu het Amerikaanse Openbaar Ministerie 37 aanklachten tegen oud-president Donald Trump openbaar heeft gemaakt.

Zo bewaarde Trump vertrouwelijke overheidsdocumenten thuis in de badkamer en de douche, sprak hij tijdens het golfen met vrienden over een geheim aanvalsplan van het Pentagon, en gaf hij zijn assistent opdracht dozen te verplaatsen om ze voor zijn advocaat en de FBI te verbergen.

De documenten werden opgestapeld in onder meer zijn slaapkamer, een badkamer, een feestzaal en een bezemkast.

Deze nieuwe zaak komt bovenop de strafrechtelijke vervolging in New York vanwege mogelijke strafbare feiten bij het betalen van zwijggeld aan onder meer pornoster Stormy Daniels.

Toen profiteerde Trump nog in politiek opzicht. Hij steeg in de peilingen en haalde miljoenen aan donaties binnen. Maar de nieuwe beschuldigingen kunnen leiden tot een langdurige gevangenisstraf. Een federale misdaad is in de oog van de Amerikanen een grote misdaad.

Voor de Republikeinen moet nu plan B worden overwogen. Een stortvloed aan zestigers meldde zich deze week voor het Amerikaanse presidentschap., onder wie oud-vicepresident Mike Pence en Chris Christie, oud-gouverneur van New Jersey. De toen nu toe meest serieuze kandidaat Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, krijgt de steun van 21 procent van de Republikeinen. Dat is een enorm verschil met Trump. Misschien krijgen ze de kans om zich beter te profileren nu Trump opnieuw beschadigd is, maar de tijd dringt.

Aan de linkerzijde is het Robert Kennedy, neef van JFK, die zich kandidaat heeft gesteld. De man is in de ogen van veel Amerikanen te radicaal. Hij is oprichter van de anti-vaccinatieorganisatie Children's Health Defense en heeft vaccins in verband gebracht met autisme. Zijn stemgebrek (spasmodische dysfonie) zet hem verbaal al per definitie op achterstand.

No shit Sherlock!

En daar zat hij weer eens: oud-Ajaxiet Bryan Roy, om de deskundige uit de hangen bij Forum Inside, het wappiejournaal van FvD. Een bekende voetballer met een dwarse mening, moet Thierry Baudet gedacht hebben, maar die moet daar achteraf vreselijke spijt van hebben gehad. Roy is namelijk een Dr. Clavan, die niet verder komt dat constateren dat Oekraïne een buurland is van Rusland. No shit Sherlock, zo merkte een van de reaguurders bij GeenStijl op.

Het begon met zanger Robbie Williams, die zijn fans adviseerde om het complottweeluik Zeitgeist te gaan bekijken. Dat deed Roy dus ook, maar met corona vielen volgens de oud-voetballer 'alle puzzelstukjes' samen. En zo viel hij als sporter met een laag IQ ten prooi aan 'populisten voor eigen gewin'.

Dat gaat hem niet best af. In diverse interviews doet Roy altijd enorm zijn best om zijn onkunde te verstoppen onder nietszeggende oneliners.  'Alles op tv kan de prullenbak in', 'zes families hebben wereldwijd de totale media onder controle' en '99,9 procent van alle politici zijn corrupt'. Duh!

Zijn biografie Ongrijpbaar kwam om die reden niet meer uit. De uitgever vreesde dat Roy door geen enkele talkshow meer uitgenodigd werd.

En zo ging het van kwaad tot erger: Roy moest in september 2021 voorkomen omdat een tweet had geplaatst waarin hij suggereerde dat Rutte een ‘headshot’ zou gaan krijgen. Hij werd veroordeeld tot 80 uur taakstraf. Hij negeerde de rechtszaak: kwam niet opdagen en stuurde geen advocaat. Een dag later twitterde hij alweer dat ‘Rutte de taakstraf in zijn naad kan douwen'. Voor elke twee uur taakstraf die hij verzuimde, stond formeel één dag cel. Roy moest uiteindelijk 40 dagen zitten.

Fantastische tv https://t.co/hXY9IUsJGE

— Sander Schimmelpenninck (@SanderSchimmelp) June 2, 2023

Rokende witte mannen

Er werd godbeterhet een complete commissie voor opgetuigd: de vraag of een schilderij met daarop witte, rokende mannen moet blijven hangen op de Universiteit Leiden. De commissie is na rijp beraad tot de conclusie gekomen dat hij mag blijven hangen, maar wel mét context.

Op het schilderij uit 1976 staan zes mannen afgebeeld, sommigen rokend. Zij vormden het bestuur van die tijd. Het blijken 'zeer gewaardeerde oud-bestuurders' te zijn en schilderij geeft een uniek, historisch tijdsbeeld weer.

Het kortstondig verwijderen van Rein Dool’s ‘rokende witte mannen schilderij’ in het Academiegebouw afgelopen november leverde een storm aan reacties op. Een promovenda vroeg zich in een tweet af welk signaal het schilderij uitstraalde. Een ironische of zelfkritische noot naast het schilderij zou niet misstaan.

Gisteren werd er zelfs een heel symposium aan gewijd. De eerder genoemde commissie wil graag dat er een speciale kunstcommissie komt die kennelijk moet beoordelen of schilderijen in de universiteit voldoen aan het beeld van inclusiviteit.

Burgemeester Henri Lenferink stelde zelfs voor om een schilderij van het huidige College van Bestuur te laten maken en die naast het schilderij van Rein Dool te plaatsen, om de veranderende tijdsgeest te laten zien. Want het schilderij verwijderen en daarbij de geschiedenis uit te wissen, was niet de oplossing volgens de zaal.

Een bordje met uitleg of QR-code ernaast trouwens ook niet. Alsof bezoekers en studenten bij de aanblik van het schilderij verontwaardigd hun mobiel uit de zak halen om te achterhalen waarom zoiets schandaligs daar hangt.

Het huidige bestuur van de universiteit bevat meer vrouwen, maar die zijn allemaal wit. Kan straks ook niet meer.  

Hoogleraar aan de universiteit Remco Breuker vertelde tegen Nieuwsuur: 'Het zijn inderdaad oudere witte mannen op het schilderij, maar is dat alles wat ze waren? Neem je daarmee niet de hele context, hun hele identiteit, weg?'

De hoogleraar vindt dat iets wat onderdeel is van de geschiedenis van de universiteit, niet moet worden uitgewist.

Lenteoffensief

De schrale militaire parade met maar één tank in Moskou gaf onlangs al aan dat het niet goed gaat met de 'speciale militaire' operatie van Rusland in de bezette delen van Oekraïne.

Het 83 jaar oude voertuig T-34 reed langs het Rode Plein ter ere van de Russische Dag van de Overwinning. Meerdere tanks die vorig jaar nog wel te zien waren, ontbraken dit keer. Waarschijnlijk al tot flarden geschoten op het slagveld.

Toegegeven: het Oekraïense lenteoffensief dat al geruime tijd in de lucht hangt is tot dusverre geen blitzkrieg gebleken, maar lijkt de laatste weken vorderingen te maken.

Het Oekraïense leger heeft de afgelopen week opnieuw terreinwinst geboekt rond Bachmoet. Zelfs Wagnerbaas Prigozjin erkent dat Oekraïne terrein heeft gewonnen. Oekraïne heeft verder het door het Verenigd Koninkrijk geleverde Storm Shadow-kruisraket ingezet, al ontbreken details over waar precies.

De Oekraïense president Zelenski vraagt al enige tijd om gevechtsvliegtuigen, met name F-16’s. Nederland en andere landen willen die niet leveren zonder toestemming van de Verenigde Staten. Maar die lijkt niet meer dwars te liggen. Zodat over enige tijd de aanval vanuit het luchtruim mogelijk kan worden geïntensiveerd.

Waar je nauwelijks over leest, is hoe het staat met de economie in de geannexeerde delen van het land. Tussen de tot puin geschoten steden moet die volledig tot stilstand zijn gekomen.  

In Marioepol zijn door de Russen nieuwe gebouwen verschenen en veel gebouwen die tijdens het bombardement zijn beschadigd, zijn verdwenen. Zo heeft het Russische leger een hele nieuwe wijk gebouwd bestaande uit een tiental flatgebouwen in het westelijke deel van Marioepol.

Inwoners schetsten eerder dit jaar beeld van een enorm dure campagne die door Rusland wordt gevoerd om de harten en geesten van de bevolking van Marioepol te winnen. Maar dat lukt amper: de Oekraïners voelen zich als Nederlanders tijdens de bezetting. Daarop kan geen toekomst worden gebouwd.

Hoger beroep

'De geschiedenis zal IEDEREEN die zich heeft uitgesproken herinneren als helden! Zij die tegen ons ageerden zullen de boeken ingaan als bruikbare fascisten, voorstanders van de totalitaire surveillance-maatschappij! Ik zal mij NOOIT de mond laten snoeren! Ik hoop jullie ook niet'

Bouke van de Vrugt alias rapper Kafka begint al flink om zich heen te schoppen nu het hoger beroep tegen hem (op 24 mei) dichterbij komt. En dat voor amper twee weken petoet. Meer zal hij niet krijgen.

De rapper werd vorig jaar veroordeeld tot zes weken cel waarvan vier weken voorwaardelijk voor het aanzetten tot geweld tegen minister Hugo de Jonge en premier Mark Rutte. Hij stuurde een dreigtweet kort nadat journalist Peter R. de Vries was neergeschoten.

Een misplaatste grap, zo verklaarde Van de Vrugt achteraf, maar die besloot toch maar vast uit te wijken naar Spanje, waar hij tegenwoordig voor een of ander verhuisbedrijf klust.

Al was er nog een reden voor de emigratie. In 2021 werd hij met kinderen en al uit zijn huurhuis in Deventer gezet. Volgens de praatzanger in verband met een verdenking van witwassen en ‘overlast’, maar zijn eigen vrouw kwam met een brisantere verklaring: het gezin moest noodgedwongen verhuizen door het sekswerk dat zij deed.

Dat van dat witwassen bleek toch ook nog te kloppen. Bouke vertrouwde naar eigen zeggen ‘als complotdenker’ de banken niet, dus had hij geld gespaard met optredens. 

Ook begon de rapper een Facebookpagina waarop hij pedofielen wilde ontmaskeren, maar die werd uit de lucht gehaald, want voor eigen rechter spelen is in Nederland al even strafbaar.

Aanvankelijk had Van de Vrugt het vooral gemunt op Geert Wilders en Thierry Baudet. Wilders verdiende volgens hem ‘meer dan 500 stenen op zijn smoel’, maar tegenwoordig is Kafka helemaal om. 'Weten jullie nog toen Thierry Baudet, 2 jaar geleden, in de tweede kamer een betoog gaf over een CO2-budget? En toen hij door velen werd weggezet als een compleet gestoorde "complotdenker"? Hij had weer gelijk hè?'