Oorlog is mobiel en zonder einde

De dodelijke Amerikaanse drone-aanval op de Iraanse generaal Soleimani in Bagdad op 5 januari zou opnieuw een teken zijn van Trump’s irrationale buitenlandpolitiek. Trump zou 'grillige interpretaties' maken en niet luisteren naar zijn generaals. Dat beeld verdient nuance, zegt hoogleraar Conflict Studies aan de Universiteit Utrecht Jolle Demmers in haar oratie.

Het eindeloze gepsychologiseer van Trump’s drijfveren en verhoudingen leiden volgens haar af van een analyse van de meer structurele oorzaken en kenmerken van de langeafstandsoorlog.

De drone-aanval past in een patroon van oorlogsvoering dat vooral sinds 2008 zichtbaar wordt toegepast, vervolgt Demmers. Het Westen kiest voor ‘combat without combat’ middels bombardementen en drone-aanvallen, en keert zich, na de mislukkingen in Afghanistan, steeds duidelijker af van de inzet van grondtroepen, maar ook van beloftes over wederopbouw en democratie in de gebieden waar militair wordt ingegrepen.

En er is ook een reden voor. Oude ‘handlangers’ in de strijd tegen ISIS keren zich nu tegen elkaar. Oude conflicten, zoals de langslepende strijd over politiek-economisch macht in het Midden-Oosten, tussen Amerika en Iran, worden weer prominent. Dus wordt handhaving lastiger.

Onder het mom van artikel 51 van collectieve zelfbescherming plegen staten nu wereldwijd hun ‘targetted killings’. Amerika loopt hierin ver voorop, maar is zeker niet de enige. Oorlog is mobiel en zonder einde geworden. De consequenties daarvan zijn nog allerminst duidelijk.