Sinterklaas bestaat, daar zit hij!

Dilan Yesilgöz wil ‘duidelijkheid geven’ aan de kiezer door te verklaren dat ze zelf maximaal twee termijnen van vier jaar premier zou blijven. 'Mocht mij dat gegeven zijn, uiteraard. Het is echt aan de kiezer of ik überhaupt premier word. Ik heb gezegd: ‘Ik wil graag premier worden’.

Wel wat voorbarig, want de peilingen geven haar weinig kans.

De VVD staat in de meeste peilingen momenteel op de tweede plek, op 25 tot 29 zetels, nét achter Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt. Bij Omtzigt is de onzekerheidsmarge wel groter. Dat hangt er vooral van af of hij het goed gaat doen in de debatten. De geheimzinnigheid over zijn premierschap is echter verdacht: alsof hij liever niet wil, en het besluit tot het laatste moment uitstelt. 

Maar het kan hem ook voor de wind gaan. Kiezers hebben amper vertrouwen in Mona Keijzer. Die staat er – net zoals de BBB – duidelijk slechter voor dan begin september. Alleen als NSC – Omtzigt fors zou gaan dalen dan kan dat de electorale positie van BBB (en misschien Keijzer) verbeteren, maar dat is niet waarschijnlijk.

Omtzigt kwam dinsdag eindelijk met zijn verkiezingsprogramma, waarin een hoop ambities staan die zinnig lijken, maar niet zijn doorgerekend. NSC wil bijvoorbeeld extra investeren in hoogfrequent openbaar vervoer. Er komt een Lelylijn en een Nedersaksenlijn. De aanlegkosten bedragen alleen al 12 à 18 miljard euro. Gemeenten krijgen middelen om het lokale sportaanbod te bevorderen. Omtzigts partij wil streekziekenhuizen behouden. De jaarlijkse controle door de tandarts dient weer in het basispakket te komen. Enzovoorts. Sinterklaas bestaat, daar zit hij!

Aan de andere kant lijkt te kiezer veranderingen te willen. Qua migratie en de stikstofproblematiek lijkt Omtzigt een gevoelige snaar bij de kiezer te hebben geraakt. Die volledig ontbreekt bij klimaatpaus Timmermans, die het veranderend sentiment rond kernenergie maar niet lijkt te begrijpen. Het worden spannende verkiezingen.

Het nieuwe CDA

VVD, NSC en GroenLinks-PvdA houden elkaar nog altijd in evenwicht, volgens recente peilingen. Ze trekken ongeveer evenveel virtuele stemmen, waarbij de VVD net even de grootste is. Vul voor NSC CDA in en de eeuwenoude politieke verhoudingen blijven gewoon bestaan.

De opkomst van Omzigt verklaart waarom BBB is weggezakt en net onder de PVV eindigt. Het vertrouwen in Caroline van der Plas als politica is blijkbaar niet onwrikbaar. Het zou zomaar kunnen dat zij nog meer zetels verliest.

Daar komt bij dat Nieuw Sociaal Contract, de partij van Pieter Omtzigt, af wil van de uitkoopregeling voor piekbelasters en zelfs van het ministerie van Stikstof. Elke boer moet uitstootdoelen krijgen, en mag zelf weten hoe hij aan die doelen voldoet. De veestapel moet krimpen, maar de maatregel zou kunnen rekenen op de steun van de boeren. 

Bij kiezers van GroenLinks-PvdA speelt strategie een relatief grote rol. Zij hopen op een groot links-progressief blok dat mee kan doen om de grootste te worden en zal meeregeren.

Er kan natuurlijk nog veel veranderen na de verkiezingsdebatten. Dan zal moeten blijken of de nieuwe leiders hun mannetje of vrouwtje staan. Het nog onbekende partijprogramma van Nieuw Sociaal Contract kan de verhoudingen vermoedelijk nog op scherp zetten.

Een coalitie met VVD en NSC (lees: het nieuwe CDA) lijkt zeer waarschijnlijk, maar een nieuw Paars kabinet zit er niet in vanwege de grote verschillen op het gebied van milieu. De ideale 'tussenpartij' D66 lijkt definitief uitgeteld. 

Foto Anefo

Informatieoorlog

Ruim 24 uur na de oproep van Israël aan Palestijnen om het noorden van de Gazastrook binnen een dag te verlaten is er nog geen sprake van een grootschalig Israëlisch grondoffensief. Wellicht onder internationale indruk blijft het beperkt tot dreigementen. Het effect is er niet minder om. Tienduizenden Palestijnen zijn richting het zuiden vertrokken, meldde de VN vannacht.

De massale troepenopbouw van het Israëlische leger de afgelopen dagen aan de grens belooft natuurlijk niet veel goeds. 360.000 reservisten zijn in de loop van de week opgeroepen.

Gaza is ongeveer twee keer zo groot als Texel en er wonen ruim twee miljoen mensen. Die voor water, brandstof, medicijnen en elektriciteit zijn aangewezen op aanvoer vanuit Israël. Israël knijpt de Gazastrook helemaal af. Noodgeneratoren houden het hooguit een paar dagen vol.

Het conflict wordt nog verergerd door de informatieoorlog. Gewelddadige filmpjes die eerder in bijvoorbeeld Oekraïne of Syrië zijn gemaakt, worden gepresenteerd alsof ze in Israël of de Gazastrook zijn opgenomen. Een video waarin werd gesuggereerd dat Israël op de Gazastrook het chemisch wapen witte fosfor inzette blijkt een Russisch bombardement met witte fosfor op een Oekraïens dorp. Ook worden beelden uit videogames vermengd met journaalbeelden.

Berichtgeving over veertig onthoofde baby's in Israël bleek maar een enkele bron te hebben: een plaatsvervangend commandant van een parachute-eenheid, een agressieve settler die eerder verklaarde dat een Palestijns dorp van de kaart geveegd moest worden.

Het gebrek aan moderatie bij X (voorheen Twitter) kwam eigenaar Elon Musk al op een reprimande van de EU te staan. In alle haast werd een team opgetuigd om de ergste video's en Hanas accounts te verwijderen. 

 

Lidmaatschap

Voor degenen die het aftreden van de Koninklijke Familie eisen na de vondst van de originele lidmaatschapskaart van de NSDAP van Prins Bernard lijkt enige nuance op zijn plaats: het bestaan van die kaart was om te beginnen al heel lang bekend, omdat er een kopie van bestond.

Er bestaat ook correspondentie over de opzegging van lidmaatschap uit 1936. In dat jaar verloofde hij zich met Juliana.

Aan het einde van de oorlog werd hij door koningin Wilhelmina benoemd tot bevelhebber van de Binnenlandse Strijdkrachten, waar verschillende verzetsgroepen onder vielen.

Uiteraard wordt dat lidmaatschap nu beoordeeld in het kader van de gruwelijkheden kort voor en tijdens de oorlog. En ja: De NSDAP was ook voor de oorlog antisemitische partij, die vanaf het begin streefde naar de verdrijving en ontrechting van de Joden in Duitsland, maar in de eerste helft van de jaren dertig waren ook de Nederlandse kranten nog tamelijk mild over Hitler. De Nederlandse regering drong meermaals bij de kranten aan om neutraal over nazi-Duitsland te schrijven en de radio mocht niet kritisch over Hitler berichten.

Historicus Robin te Slaa plaatste bij Radio 1 het lidmaatschap in een juistere context: Bernard was een opportunist, en hij zal zeker niet de enige zijn geweest. Na de machtsovername van de nazi’s was een partijlidmaatschap handig om carrière te kunnen maken. Bernard zei dat het nodig was om te studeren. Ook al was dat niet het geval, hij zou het wel degelijk gedacht kunnen hebben.