Weggedreven

Wordt Mona Keijzer de premier van Nederland? Zou zomaar eens kunnen, want naar de beoogde kandidaat Ronald Plasterk loopt een integriteitsonderzoek na onthullingen over een vermeende patentfraude. Plasterk zou zichzelf volgens NRC hebben verrijkt door zichzelf publieke middelen en kennis toe te eigenen.

Wilders mocht zelf geen premier worden, tot zijn grote frustratie, wegens te controversieel. Maar het lukt hem kennelijk ook niet om een kandidaat uit de eigen gelederen naar voren te schuiven. Een toevallige ontmoeting op Bonaire en zijn dwarse columns hebben ertoe bijgedragen dat Wilders Plasterk vroeg als verkenner en later als informateur en premier.

En ja, Plasterk heeft politieke ervaring. Na de val van het eerste kabinet Rutte en de formatie van het kabinet Rutte-II werd hij gevraagd om opnieuw een ministerspost te bekleden, ditmaal als minister van Binnenlandse Zaken. Zijn belangrijkste opdracht binnen het regeerakkoord was het organiseren van de grootste bestuurlijke herindeling sinds de negentiende eeuw met op provinciaal niveau vijf 'landsdelen', te realiseren voor 2025. Er moest bijvoorbeeld een Noordvleugelprovincie komen, een fusie van de bestaande provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. Dat stuitte op weerstand en de fusie werd afgeblazen.

Plasterk heeft veel rechtse fans gekregen met zijn Telegraaf-columns, waarin hij ten strijde trok tegen ‘kakkineus links’, maar hij zal nu toch afstand moeten doen van zijn lidmaatschap van de PvdA. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 schreef hij nog volop mee aan het verkiezingsprogramma.

Dat hij steeds verder wegdreef van de PvdA en afstand nam van de standpunten van de partij, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en stikstof, wil nog niet zeggen dat hij zich thuis voelt bij de PVV. Laat staan bij de overige coalitiepartners.

En dan is het de vraag of ijdelheid hem niet in een ongemakkelijk positie brengt. Waarbij het ook nog de vraag is of schutterige Plasterk op het wereldtoneel wel voor vol wordt aangezien.

Gekaapte protesten

Rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam (UvA) Peter-Paul Verbeek weet niet met wie de universiteit onderhandeld heeft ten tijde van de bezetting van het terrein van de UvA, omdat de activisten gezichtsbedekkende kleding droegen tijdens de gesprekken. 'Van een aantal weet ik het, maar een aantal bedekte hun gezicht', gaf de rector aan in gesprek met Nieuwsuur.

Volgens burgemeester Femke Halsema zochten demonstranten ‘bewust de confrontatie’ met de politie. 'Wat begon als vreedzame protesten,’ schrijft Halsema, ‘sloeg om in onveilige situaties, met strafbare gedragingen en grote verstoringen van de openbare orde als gevolg. Een groot deel van de acties vond plaats op terrein van en in gebouwen van de UvA. Daarbij zijn forse vernielingen aangericht.’

Het lukte de groep het Binnengasthuis te bezetten met barricades van stenen, meubels en kunstwerken.

Halsema zegt dat tussen de studenten ook allerlei militanten zaten die niet aan de universiteit verbonden waren en ‘bewust de confrontatie’ wilden opzoeken met de politie. ‘Ook werden stalen hekken van een nabijgelegen bouwplaats ontvreemd en het terrein opgedragen om de barricades verder te verhogen.’

Wat begon met een eis om de banden te verbreken met Israëlische universiteiten eindigde in een sfeer van massale krakersrellen die we sinds 1980 niet meer hebben meegemaakt. Met naast gezichtsbedekking mondkapjes om het verwachte traangas te pareren.

En dat rechtvaardigt de vraag: werden deze protesten niet gewoon handig gekaapt? De Amsterdamse korpschef Frank Paauw is daarvan overtuigd. Paauw sprak over 'anarchistische groepen' en zegt dat de politie daar 'harde informatie' over heeft. "Die hebben gezamenlijk het pand gefortificeerd en barricades aangelegd die zo waren gefabriceerd dat we daar ook met een shovel heel moeilijk doorheen kwamen.'

Bangmakerij

Amsterdam houdt adem in voor dodenherdenking, kopt de Telegraaf, met daarboven 'Je weet niet wat er gaat gebeuren'. De spijker op zijn kop, want concrete aanwijzingen voor verstoringen zijn er niet.

De gemeente Amsterdam en de politie hebben extra maatregelen genomen om de Nationale Herdenking op de Dam 'rustig en waardig' te laten verlopen. Dit jaar is het niet toegestaan vlaggen, borden of geluidsversterkende apparatuur mee te nemen. De politie zal belangstellenden fouilleren voordat ze de Dam betreden. Het maximumaantal aanwezigen is bovendien vanwege angst voor ongeregeldheden gehalveerd naar tienduizend.

De extra waakzaamheid komt door de toegenomen spanningen in de samenleving vanwege de oorlog in Gaza.

Directe aanleiding lijkt te zijn de gebeurtenissen bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam. Overlevenden van de Holocaust en nabestaanden werden daarbij geconfronteerd met schreeuwende en joelende demonstranten, die volgens verschillende getuigen ook antisemitische leuzen gebruikten. Maar dat hield toch voornamelijk verband met de komst van de Israëlische president Isaac Herzog naar de opening van het museum. Niet het museum zelf.

Verstoringen in het verleden stelden ook al weinig voor. Gennaro V. Pepe slaakte op 4 mei 2010 tijdens de twee minuten stilte op de Dam een lange, luide schreeuw. Daarop ontstond paniek en chaos onder de menigte. Tienduizenden herdenkers stoven uiteen, de koninklijke familie werd geëvacueerd. Tientallen mensen raakten in het gedrang gewond, van wie acht ernstig.

Peoe sliep 'tussen de verslaafden en mentaal gestoorden'. Overdag hing hij vaak rond op de Dam, met zijn drinkebroers. Dat was ook het geval op die bewuste 4 mei 2010, vertelde hij tegen Knack. 'Ik kwam uit mijn stamcafé en wou het plein oversteken. Maar daar stond een enorme mensenzee. Iedereen stond stil en was stil.' En toen kwam die schreeuw. Niet echt een daad van verzet.

Rogier Meijerink en zijn geestverwanten van #geen4meivoormij mochten in 2018 van de rechter niet protesteren rond de Dodenherdenking. De huidige herdenking was volgens hem 'racistisch en hypocriet'. Onder meer omdat er niet wordt stilgestaan bij de slachtoffers die het Nederlandse leger heeft gemaakt in Nederlands-Indië tijdens de politionele acties. Later ging Meijerink zich vrolijk druk maken over Zwarte Piet.

Tot nu toe is er slecht één demonstratie aangekondigd op 4 mei: op de Dam in Amsterdam, tegen het leggen van een krans door Tweede Kamervoorzitter en PVV'er Martin Bosma. De PVV zou volgens de organisator van het protest, de linkse activist Frank van der Linde, ingaan tegen de pijlers van de rechtsstaat en democratie.