Sleepnet

Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom stond meteen op zijn achterste poten nadat de Volkskrant een Wetsvoorstel op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten had gelekt. Daarin keert het aloude idee van een sleepnet weer terug.

Het idee is om het communicatieverkeer langdurig te onderscheppen, waarna de geheime diensten de binnengesleepte informatie kunnen doorzoeken naar mogelijke sporen. En dus worden er 'ontzettend veel gegevens van onschuldige burgers verzameld en geanalyseerd'. Onderzoeksopdrachtgerichte interceptie heet dat met een mooi woord.

Daarnaast wordt het in de nieuwe wet mogelijk om 'onschuldige burgers' te hacken om bij een target terecht te komen. Ook mogen grote hoeveelheden gegevens van Nederlandse burgers overgedragen worden aan buitenlandse diensten, zonder dat de Nederlandse diensten die informatie eerst zelf beoordeeld hebben.  Voor een sleepnet is in Nederland geen ruimte, vinden de Freedombitters. Wij roepen minister Plasterk dan ook op om het sleepnet in te trekken.'

Het vreemde is: we horen privacyvoorvechters niet meer over dat andere sleepnet, dat al veel langer bestaat. Namelijk de groeiende hoeveelheid beveiligingscamera's die de handel en wandel van even zoveel 'onschuldige burgers' vast te leggen. Want het is toch wel verdomd handig om langs deze weg inbrekers, overvallers en vandalen te identificeren, met name in programma's als Opsporing Verzocht. En daar gaat natuurlijk ook een preventieve werking van uit.

Criminaliteit en terrorisme spelen zich steeds vaker af in cyberspace. De bestrijding daarvan moet ruim baan krijgen, wat inhoudt dat de bevoegheden verder moeten gaan dan we tot dusverre gewend zijn. En nu ransomware steeds vaker computers van 'onschuldige burgers' op slot zet, waarbij forse bedragen moeten worden betaald, kan het toch wel handig zijn als we de anonieme dieven achter hun Tor- en bitcoinmuren kunnen identificeren. Wel binnen strikte wettelijke kaders, zoals die ook gelden voor camera's.

Al heeft Bits of Freedom wel een puntje, namelijk  dat de effectiviteit van deze bevoegdheid nergens is aangetoond. Spelden in hooibergen zoeken is zo simpel nog niet. De noodzaak van een sleepnet valt of staat met zijn effectiviteit. 

Beledigen

Het ging de afgelopen dagen meer dan eens over censuur, en dan vooral over de kwestie Erdogan vs Böhmermann. Die laatste is voorlopig even kaltgestellt.

Vervolgens ging het over het feit dat cabaretiers of doorgaans 'kritische Nederlanders' onder wie Freek de Jonge zich niet openlijk tegen Erdogan wilden keren. 'Je hebt het recht te beledigen, en je hebt het recht beledigd te zijn; als daar een conflict over ontstaat, geldt in een beschaafd land het oordeel van de rechter, en de rechter hanteert daarbij de wet', aldus de politiek correcte De Jonge, die aangaf dat hij niet langer schietschijf op internet wilde zijn.

'Het helpt niet dat de Turkse dictator een legioen nuttige idioten heeft in het Westen, die klakkeloos bereid lijken het vuile werk hier voor hem op te knappen. En nee, dan heb ik het niet over de Turkse Vijfde Colonne hier, bij wie Erdogan nog populairder is dan in eigen huis,' aldus columnist Bart Schut. Die als het hem zo uitkomt, liefst columnisten de mond snoert als de inhoud hem niet aanstaat.

En zo ontaardde de discussie in een kippenhok vol kakelende internetscrabeurs die dag en dag uit roepen dat er van alles niet gezegd mag worden, maar vinden dat zij zelf wel van alles mogen zeggen.

Al heeft Peter Breedveld, ook weer iemand die Erdogan niet afvalt omdat het 'dwangmatige gescheld' op het staatshoofd zijn inziens niets anders is dan racisme en xenofobie, weer een puntje als hij schrijft dat 'in Zoetermeer een politicus wordt vervolgd omdat-ie Hilbrand Nawijn een racist heeft genoemd en de antiracistische activist Kno’Ledge Cesare vervolgd omdat-ie bij een demonstratie tegen Zwarte Piet door politie-agenten werd mishandeld.'

Maar dat het aan de rechter is om te bepalen of een belediging strafbaar is, stuit Breedveld dan weer 'ontzettend tegen de borst'. 'Zo’n rechter is ook maar een mens met bekrompen opvattingen, nooit iemand uit de arbeidersklasse, vrijwel altijd wit, opgegroeid in een beschermd milieu. Gewoon iemand met een mening.'

Kunnen we het nog volgen? Het Knipmes niet meer.

Maar er was ook goed nieuws: namelijk dat D66 het verbod op het beledigen van koning Willem-Alexander en andere leden van het Koninklijk Huis wil schrappen. Wat niet wil zeggen dat het daarna mag, natuurlijk.

Democratie

Joost Niemöller, altijd strak in zijn slecht zittende slobbeshirt, maakt zich weer eens boos, ditmaal over een opiniestuk van oud Spanje correspondent Steven Adolf in de Volkskrant.

Die nuchter constateerde dat bijna 70 procent van de kiezers wegbleef bij het Oekraïne-referendum. En in zijn directe omgeving er nogal wat bewuste wegblijvers waren die ervoor pasten opgetrommeld te worden voor een volksraadpleging.

Het referendum is volgens Adolf verworden tot een instrument van populisten dat ons stelsel van representatieve democratie verder in diskrediet brengt. 'Het onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau laat niet voor niets zien dat het grootste enthousiasme voor referenda nu valt te bespeuren onder de aanhang van de SP en de PVV, waar de aandrang om de heren politici in Brussel en Den Haag eens mores te leren het grootste is, ongeacht de gevolgen.'

En daar kan Joost niet tegen. Die is niet alleen PVV'er, maar ook nog een bewonderaar van Poetin. Dan komt zo'n Nee-stem als geroepen. En dan doe je net alsof 'Nederland' dat ook vindt.

Nee, de meeste kiesgerechtigden zijn niet gaan stemmen omdat ze geloven dat de regering toch niets met de uitslag zal doen, citeert Joost gretig de NOS. Om dan niet de tweede reden te noemen: 26 procent van de ondervraagden wist simpelweg niet wat te stemmen.

16 procent van de kiesgerechtigden zegt weg te zijn gebleven, omdat ze hoopten dat de opkomstdrempel niet boven de 30 procent zou komen. 8 procent had het vermoeden dat de opkomst überhaupt niet boven de 30 procent zou komen, dus dat een stem zinloos zou zijn.

Adolf noemt nog wat voorbeelden van mislukte referenda, om te eindigen bij het initiatiefwetsvoorstel van Fokke (PvdA), Voortman (GroenLinks) en Schouw (D66) voor een correctief referendum met een bindend karakter. 'Na al onze lamentabele ervaringen met referenda is dat niet de kant die we op moeten', vindt Adolf. Inderdaad, GeenPeil was niks anders dan een staaltje verpissen. Dat moeten we niet nog eens willen.

Neestemmers

Bij GeenPeil gloeien ze nog na over het referendum. 'GeenPeil heeft gewonnen, gewonnen, gewonnen'. Maar daar staat eigenlijk: 'GeenStijl  heeft gewonnen, gewonnen, gewonnen'. Dat smaakt natuurlijk naar meer. Genoeg onderwerpen waar GeenStijlers een keihard Nee op wil horen.

De Zwitsers, stembuspolitiekers bij uitkomst, moeten wel een beetje lachen om die Nederlanders die met een muisklik stemmen vergaren, in plaats van echte handtekeningen. Ze erkennen de populistische 'bijeffecten'. In EenVandaag kwam 'referendumkampioen' Walter Wobmann zaterdag aan het woord, die als parlementslid voor de de populistische partij in Zwitserland (SVP) met behulp van referenda onder andere een minarettenverbod, en een buitenlanderquotum voor elkaar kreeg. Zijn volgende referendum: het burkaverbod.

Californiërs kunnen er ook wat van: die stemmen voor het verlagen van onderwijsbelasting, tegen het verhogen van wegenbelasting en voor betere wegen. Campagnebureaus zijn inmiddels gespecialiseerd in het verzamelen van handtekeningen. Cut out the middle man.

A.J. Kruiter, oprichter van het Instituut voor Publieke Waarden, roemt bij NRC het Nederlandse poldermodel. Burgers verenigden zich in het middenveld dat in zuilen geclusterd tot belangenafweging kwam. Dat werkt blijkbaar niet meer. Kruiter waarschuwt voor georganiseerde burgerfracties die permanent onvrede willen uiten, met ontevreden thuisblijvers als gevolg. Verreweg het grootste deel van de Nederlanders bracht geen stem uit, dus kregen de tegenstemmers de overhand.

Wat we nodig hebben, aldus Kruiter, is een visie op democratische vernieuwing waar referenda in passen. Referenda als overbrugging van de kloof in plaats van als uiting daarvan. Haast is geboden, voordat de volgende Jan Roos vindt dat de gulden terug moet komen.

Aboutaleb

Over twee jaar is Aboutaleb premier van een extraparlementair kabinet. Voorspelt historicus Han van der Horst. Die daarmee zomaar eens een beetje gelijk zou kunnen krijgen.

Van der Horst houdt nog steeds rekening met een daverende verkiezingszege van Wilders, zich baserend op de huidige polls. Die polls geven uiteraard een vertekend beeld, waarin toch vooral een proteststem klinkt tegen het huidige kabinetsbeleid onder invloed van de vluchtelingenstroom. Het is immers nog maar de vraag of Nederland Wilders echt als premier wil.

Het probleem zit hem in het feit dat Wilders te weinig steun zal vinden om een coalitie te vormen. Een eeuw geleden zat de Kamer volgens Van der Horst met een identiek probleem. Dus kwam er een extraparlementair kabinet onder leiding van een oude professor met de naam Cort van der Linden. Die wist Nederland prima door de Eerste Wereldoorlog te loodsen.

'Juist omdat de PvdA nog maar zeven zetels over heeft, kan Aboutaleb zich profileren als een onafhankelijk voorzitter die net als een burgemeester boven de partijen staat.'

Aboutaleb is de enige die Wilders kan tegenhouden, meent Van der Horst. Daarom is een andere optie waarschijnlijker. Want waarom zou Aboutaleb niet de opponent van Wilders kunnen worden? Het is onwaarschijnlijk dat de PvdA met het huidige stemmenverlies Diederik Samson weer als boegbeeld naar voren schuift. De Rotterdamse burgemeester is even kritisch over het moslimterrorisme als Wilders, maar een bruggenbouwer, met aanzienlijk meer bestuurlijke ervaring en senioriteit dan Wilders en Samson bij elkaar.