Schaapskleren

Twee kardinale fouten van lijsttrekkers hebben Geert Wilders aan zijn spectaculaire overwinning geholpen: Pieter Omtzigt die het zeer goed deed in de peilingen, doch maar bleef treuzelen over het premierschap. En Dilan Yesilgöz, die tot het laatst bleef roepen dat haar partij de deur had opengezet naar samenwerking met de PVV en toen zij Wilders in de peilingen zag stijgen die optie te laat introk. Als gevolg daarvan staat de VVD nu een zetel achter op GL/PvdA.

Maar die twee partijen kunnen het Wilders nog behoorlijk lastig maken, met LPF-achtige toestanden als gevolg. Wilders moet voor een coalitie zowel bij Omzigt als de VVD aankloppen, eventueel bij BBB. Geen van deze partijen is fan van PVV. Op het gebied van migratie en bestaanszekerheid zullen ze elkaar nipt weten te vinden. Hoewel Wilders een aantal omstreden onderwerpen in de ijskast wil zetten, zal een waterig compromis de achterban niet bevallen.

Daarnaast is Wilders niet voor het premierschap in de wieg gelegd: te confronterend, niet verbindend en bij tijd en wijle onaangenaam. In de campagne toonde hij zich milder, compromisbereid, zelfs oproepend tot samenwerking. Maar het partijprogramma ademt de oude PVV: geen plek voor de islam, uit de Europese Unie en maatregelen tegen klimaatverandering afschaffen. Het is de vraag of snel de wolf zin schaapskleren aflegt. 

En wat als de coalitie niet lukt? Dan is GL/PvdA aan zet, en die kan over links amper nog regeren, en ook een paars kabinet is niet realistisch. Het worden moeilijke onderhandelingen.

De overwinning van Wilders heeft wel gezorgd voor een noodzakelijke opruiming onder klein rechts: eenling Wybren van Haga heeft zich buiten spel gezet, JA21 moet een zetel inleveren en FvD houdt nog maar drie magere zetels over, het begin van de definitieve exit uit de Nederlandse politiek.

Foto David Sedlecký (Wiki)