Kaageffect

De puinhopen van corona. Niet eerder werden de verkiezingen zo beïnvloed door de beperkingen van de pandemie. Met een opvallende tweedeling in de samenleving als resultaat: uit de winst van D66 en VVD spreekt waardering voor het beleid.

Daartegenover staat de afkeuring van de kiezers van FvD, enkele weken terug nog een organisatorische puinhoop, maar de Vrijheidskaravaan die door Nederland raasde en volle pleinen trok, resulteerde in een hoop opportunistische kiezers die dachten met een stem op Baudet hun vrijheid terug te kunnen kopen. Sommigen hadden anders wellicht op Wilders gestemd, maar die mopperde en klaagde zoals gebruikelijk, en bood weer eens geen toekomstperspectief.

Links schoof naar rechts op uit pragmatisme, D66 kan de machtige VVD waar nodig gematigd links corrigeren. Linkse thema's zoals de klimaatcrisis zijn in deze zware tijden minder belangrijk.

Intussen is het politieke landschap verder versplinterd, met te veel splinterpartijtjes die geen deuk in een pakje boter zullen slaan en over vier jaar weer zijn uitgefaseerd. De fusie tussen nagenoeg identieke partijen GroenLinks, SP, PvdA en eventueel Partij voor de Dieren lijkt nu echt onvermijdelijk. Al was het maar om verdere marginalisering te voorkomen: de traditionele SP achterban, de fabrieksarbeider, heeft steeds minder met links en is de afgelopen jaren overgestapt naar de PVV.

Het Kaageffect is bovendien meer dan Sigrid Kaag, die enkele weken terug nog werd afgeschilderd als elitair. De partij gaf 3,4 miljoen euro uit aan reclame, meer dan enige andere partij, en de boodschap was met korte actiepunten minder diffuus dan die van SP en PvdA. De kiezer voelde het verlies van links aankomen en steunde de linkse partij met regeringsverantwoordelijkheid.