Riskante strategie

Wat de invloed is van zijn acceptatiespeech, waarin alles wat Trump fout deed eigenlijk de schuld is van Joe Biden, en Trump herhaaldelijk waarschuwde voor socialistische anarchie, moet nog worden afgewacht.

Zo'n 23,8 miljoen Amerikanen keken naar de toespraak van president Trump op de laatste avond van de Republikeinse Nationale Conventie, iets minder dan het tv-publiek voor zijn Democratische rivaal Joe Biden vorige week.

Biden heeft een voorsprong van zeven punten op Trump, volgens de opiniepeiling van Reuters/Ipsos die van 19 tot 25 augustus werd gehouden. Vrouwen in de voorsteden zijn echter minder kritisch geworden over Trump dan in juni. Daar staat tegenover dat Trump al weinig populair was voor de coronacrisis en de slechte economie als gevolg van corona hem direct worden aangerekend.

De nationale werkloosheid met 10,2 procent het hoogste in 39 jaar en het herstel vertraagt. Bijna 15 miljoen Amerikanen ontvangen werkloosheidsuitkeringen.

Ongeveer 58 procent van de respondenten van een nieuwe peiling van Reuters/Ipsos (gehouden voor de toespraak) zegt dat de Amerikaanse economie op het verkeerde spoor zit 48 procent keurt het beleid af, tegen 47 procent die het steunt.

Biden wordt zeker niet gezien als degene die de Amerikaanse economie uit het slop kan trekken, maar het vertrouwen in Trump neemt ook onder Republikeinen af. 30 procent keurt zijn beleid af.

Trumps hamert op Bidens plannen om de belastingen te verhogen om de stijgende staatsschuld te betalen, maar Reuters concludeert dat de beloftes van een snel herstel een riskante strategie inhouden. Het Amerika van Trump, 'de beste economie van de wereld', is opgehouden in maart 2020.

Trump zit duidelijk in zijn maag met zijn populaire opponent. Daaraan werd verhoudingsgewijs te veel aandacht besteed. Trump schetste een donker beeld van het Amerika onder Biden. De gewelddadige straatprotesten, plunderingen en brandstichtingen vonden plaats in steden die bestuurd worden door Democraten, aldus Trump, die vergat te vermelden dat de onrust onder zijn bewind is ontstaan.

Orakel

Facebook heeft niet minder dan 790 groepen offline gehaald die aan QAnon gelinkt waren. Een maand geleden verwijderde Twitter bij een vergelijkbare actie al 7000 accounts.

Q Anon is het internetorakel dat allerlei verzonnen berichten over de zogenaamde deep state de wereld in stuurt. Onder meer over een groep satanaanbiddende pedofielen die een complot smeden tegen president Trump, want het gros van Q Anon is heel erg Trump-fan.

Trump reageerde afgelopen week voor het eerst op de samenzweringsbeweging. Niet: de berichten kloppen niet. Maar: Ik heb gehoord dat dit mensen zijn die van ons land houden. Verder weet ik er eigenlijk niets van, behalve dat ze mij aardig zouden vinden.

Dat laatste is wellicht teleurstellend voor de Q Anon gemeenschap, die ergens had gehoopt dat Trump en zijn adviseurs achter de berichten zitten. De coming out is weer eens achterwege gebleven.

Werd eerst nog lacherig gedaan over de aantoonbare nonsens - geen voorspelling van Q Anon is uitgekomen - inmiddels heeft de anonieme online haat en desinformatie het ecosysteem van sociale media diep aangetast.

De FBI ziet samenzweringsbewegingen zoals QAnon als potentiële binnenlandse terreurbedreigingen. De Amerikaanse Militaire Academie stelt dat QAnon 'een militante en anti-establishment ideologie vertegenwoordigt die zijn resonantie vindt met andere extreemrechtse extremistische bewegingen.'

Helemaal risicoloos zijn de berichten niet. In 2016 reed een man uit North Carolina naar een pizzarestaurant in Washington om een samenzweringstheorie over kindermisbruik te 'onderzoeken'. Hij opende het vuur op een gesloten kastdeur voordat hij zich overgaf aan de politie. De man zit een gevangenisstraf van vier jaar uit. En erger: Trump kwam hem niet bevrijden. 

Systeemgelovigen

Nogal wat Nederlanders geloven dat achter het coronavirus een duister geheim zit. Uit de bijna 8000 ingevulde vragenlijsten die Kieskompas in opdracht van Trouw uitstuurde, blijkt dat ongeveer 10 procent van de Nederlanders gelooft dat er rond corona 'vieze spelletjes' worden gespeeld.

Maar nu komt het: Vooral de aanhang van rechtse partijen denkt in dergelijke complotten.

22 procent van de mensen die in 2017 PVV stemde, vindt deze hypothese geloofwaardig of heel geloofwaardig. Alleen de SGP-stemmers scoren nog hoger; 29 procent vindt de stelling (heel) geloofwaardig. Bij stemmers op Forum voor Democratie en SP (beiden 9 procent) leven deze gedachten ook.

Extremisten op links en rechts geloven meer in samenzweringen, zegt politicoloog en initiatiefnemer van onderzoeksbureau Kieskompas André Krouwel. Extreem-rechtse mensen wantrouwen alle overheden, terwijl links gelooft in een zekere maakbaarheid van de samenleving. Links vertrouwt de wetenschap ook iets meer.

Aanhangers van complottheorieën vind je het minst bij PvdA, VVD, D66, GroenLinks, ChristenUnie en CDA. Dat zijn volgens Krouwel de systeemgelovigen.

Toch is er er volgens Trouw nog hoop: er ook nog veel mensen die openstaan voor zowel de complottheorie als voor het officiële verhaal. De vraag is naar welke kant het gaat doorslaan als de pandemie nog langer aanhoudt.

Zelfoverschatting

Viruswaarheid, voorheen Viruswaanzin, wil alweer demonstreren op het Malieveld in Den Haag. De organisatie kondigt op haar Facebookpagina een protest op 23 augustus aan, gericht tegen de coronamaatregelen. Dan wordt onder meer het aftreden van Feike Siebkema geëest, de oud DSM-topman is speciaal gezant van het kabinet in de strijd tegen corona.

Dat roerganger Willem Engel de vaart erin wil houden, begrijpt Het Knipmes maar al te goed, maar de verwachtingen van een 'bloedige volksopstand' wijzen op zelfoverschatting. En op frustratie dat hij niks voor elkaar krijgt. 

'Viruswaarheid liefde & waarheid' staat op Facebook te lezen, maar Het Parool signaleert dat de toon harder wordt. Het Binnenhof wacht ‘verhuizing naar Scheveningen’ en ook veel hoofdredacteuren van media hangt gevangenisstraf boven het hoofd wegens medewerking aan ‘een legale staatsgreep’. De regering vertoont ‘fascistische trekjes’ en met de mondkapjes zijn we niet ver verwijderd van de Jodenster. Aldus Engel.

Het Parool weet en passant ook nog een interessant detail te melden over Jeroen Pols, juridisch adviseur van Viruswaarheid, en behalve mede-eigenaar van een groot deel van de rosse buurt van Bremerhaven de trotse bezitter van een strafblad. Volgens eigen zeggen zat hij ooit drie jaar gevangen wegens lidmaatschap van een criminele organisatie. Dan moet je toch aardig wat op je kerfstok hebben.

Pols wil nu de media aanpakken. 'Jullie zijn de hoofddader door kritiekloos het RIVM te volgen.' De Volkskrant, NRC, AD en Het Parool kunnen een aanklacht tegemoetzien. Behalve kolder volkomen kansloos natuurlijk, zoals Viruswaanzin tot nu toe elk kort geding heeft verloren.

De animo voor weer een demonstratie binnen enkele weken zal vermoedelijk niet erg groot zijn. Een demonstratie afgelopen week in Rotterdam, waar Engel zich ook vertoonde, trok niet meer dan zestig demonstranten. Dertig betogers kregen ook nog een boete omdat ze weigerden een mondkapje te dragen in een gebied waar dat verplicht is.

Viruswaarheid

De organisatie die vandaag nog een paar honderd man op de been bracht op het Malieveld Viruswaanzin dooft sneller uit dan het virus zelf. De nieuwe naam van de organisatie van Willem Engel heet Viruswaarheid.

De organisatie loopt al enige tijd achter de feiten aan: met de 'verstrekkende vrijheidsbeperkende maatregelen' waartegen Engel c.s. stelling nemen valt het in Nederland reuze mee, al helemaal vergeleken met andere Europese landen, die in een echte lockdown hebben gezeten. Van horeca tot musea, alles is gewoon weer open en 1 september geldt als ‘nieuw weegmoment’ voor de coronamaatregelen, zoals het nog steeds gedwongen sluiten van discotheken en clubs.

In Zwitserland en Zuid-Korea leidden eerdere openstellingen van het uitgaansleven al tot nieuwe, grote uitbraken. Net als in landen waar de versoepelingen te snel zijn doorgevoerd. Met ziekenhuisopnamen als gevolg. Maar zelfs dat wil Viruswaarzin maar moeilijk onder ogen zien. Toch eigenlijk vooral omdat Engel handelt uit eigenbelang: zijn danssschool moest dicht.

De stelling dat het beleid van de overheid er 'niet op is gericht om mensen te beschermen' slaat natuurlijk nergens op. Net zo min als de bewering dat de coronawet bedacht ‘om de maatschappij te knechten’. Engel probeert zich te distantiëren van complotdenkers, maar vertoont daar zelf aardig wat trekjes van. Het gevolg is dat je aanhangers vooral uit de alternatieve hoek komen, maar je boodschap niet echt landt in de rest van de maatschappij.