Polarisatie

De raad van bestuur van de NPO heeft omroep Ongehoord Nederland (ON!) een tweede financiële sanctie opgelegd binnen een jaar tijd. De NPO rekent ON! vooral aan niet te handelen ‘in overeenstemming met de publieke waarden’ en niet te willen voldoen aan ‘hoge journalistieke en professionele kwaliteitseisen’.

‘Het ontbreken van enige zelfreflectie over hun eigen optreden, het consequent doen voorkomen alsof ON! zelf slachtoffer is van de situatie en het publiekelijk afvallen van andere partijen uit het publieke bestel - waaronder de Ombudsman - is niet aanvaardbaar’, schrijft de NPO.

Als reactie hierop wees jurist en filosoof Paul Cliteur nog maar eens op een pagina's lang weerwoord (uiteraard te vinden bij de omroep zelf) op wat de ombudsman al eerder concludeerde, namelijk dat de omroep nog steeds ruimte geeft aan informatie die aantoonbaar onjuist is

Sinds 2015 is Cliteur verbonden aan Forum voor Democratie, waar hij onder andere voorzitter was van het Renaissance Instituut, het wetenschappelijke bureau van de partij en van de Raad van Advies. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 was Cliteur zelfs enige tijd lijstduwer. Geen wonder dat Cliteur vindt dat het geluid van FvD nauwelijks aan bod komt bij de traditionele NPO omroepen.

Ongehoord Nederland had niet misstaan in de tijd van de verzuiling, toen omroepen bestuurlijk waren verbonden aan politieke partijen. Er wordt door ON! een mening opgedrongen die wel heel erg in de hoek van Forum zit. De PVV komt vergeleken met FvD weinig aan bod. Zelf zat Cliteur meer dan eens in de ON! studio met de eeuwige Pepijn van Houwelingen.

De ombudsman kan volgens Cliteur echter niet ontkennen dat de afwezigheid van Kamerleden van de virtueel grootste partij van Nederland bij programma’s als Buitenhof een 'schrijnend gebrek is in het licht van de in de Mediawet geformuleerde norm van diversiteit'. Stellen dat PVV-ers 'niet willen komen' kan volgens de filosoof niet als contra-argument worden geaccepteerd. Maar dat is precies wat er aan de hand is. Dat ligt niet aan de NPO.

Cliteur stelt onder meer dat we leven in een tijd van enorme tegengestelde claims over wat de feiten zijn over deze wereld. 'Dat geldt natuurlijk allereerst voor informatie over corona, waarover nu druppelsgewijs heel veel nieuwe informatie binnenkomt en die afwijkt van de informatie die bij de reeds bestaande omroepen werd geventileerd.' Alsof er onder wetenschappers geen consensus zou bestaan over corona en zijn risico's. De kritiek komt van niet-wetenschappers, activisten en zonderlingen.

Dat Nederlanders klaar zijn met gepolariseerde geluiden bleek deze week nog eens uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De zorgen gaan vooral om omgangsvormen in het politieke en maatschappelijke debat. Ze noemen de harde toon van het debat, het niet goed naar elkaar luisteren en het vasthouden aan het eigen gelijk. Ook blijkt dat veel mensen zich ergeren aan in hun ogen extreme uitingen, zoals Cliteur die zo graag wil horen.

Ondermijning

Op de valreep van het oude jaar nog twee opmerkelijke voornemens van het kabinet. Politieke partijen die de democratie ondermijnen of willen afschaffen, moeten om die reden verboden kunnen worden door de rechter. En partijen moeten openheid geven over hun financiën, interne organisatie en hoe ze adverteren. Dat klinkt heel erg als een maatregel om Forum voor Democratie uit het parlement te zetten of flink te muilkorven.

Onlangs deed D66 al een voorstel om de mogelijkheden tot een verbod te verruimen via een simpele wijziging in het Burgerlijk Wetboek. Aanleiding waren uitspraken van Kamerleden van Forum voor Democratie. Maar die methode vindt het kabinet juridisch niet zorgvuldig.

De beoogde Wet op de politieke partijen (Wpp) bundelt de bestaande regels voor politieke partijen en breidt ze uit. Momenteel kan de rechter een politieke partij alleen verbieden als een partij handelt in strijd met de openbare orde – een brede definitie die niet geldt voor politieke partijen specifiek, maar voor elke vereniging of stichting. In plaats daarvan maakt de Wpp het mogelijk dat een partij verboden kan worden wanneer de partij de democratische rechtsstaat wil ondermijnen of afschaffen.

Voor het toezicht op de naleving van de wet wordt een nieuwe autoriteit opgericht, de Autoriteit Wet op de politieke partijen. Wat Forum ongetwijfeld zal zien als een parlementaire politie.

Het kabinet heeft ook een nieuwe rijksbrede strategie tegen desinformatie gepresenteerd. Deze strategie is gericht op het versterken van het publieke debat en het verminderen van de invloed van desinformatie, zo laten minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en staatssecretaris Van Huffelen (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) aan de Kamer weten.

Desinformatie kan volgens het kabinet 'schadelijke en ontwrichtende effecten' hebben op de samenleving. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om desinformatie over het verkiezingsproces.

Wel lijkt het kabinet korte metten te willen maken met complottheorieën. Die kunnen volgens het kabinet leiden tot een vurig verzet tegen de gevestigde orde en in ultimo inspireren of leiden tot geweld.  Recente protesten tegen de corona leren dat deze dreiging zich vooral
manifesteert op sociale media, maar ook kan overslaan naar de fysieke ruimte.

Maar het plan van aanpak blijft nogal vaag met 'zorgvuldig modereren, naleven van Europese wet- en regelgeving en open zijn over gebruik van data'. Tenzij ook hiervoor een nieuwe autoriteit wordt opgericht.

Excuses

Het is nog steeds niet helemaal duidelijk of het Nederlandse kabinet maandag excuses zal uitspreken voor het slavernijverleden. In zijn wekelijkse persconferentie wilde premier Rutte dat nog altijd niet zeggen, maar het lijkt wel te gaan gebeuren.

Rutte houdt maandag een toespraak in het Nationaal Archief in Den Haag. Daarbij zijn aanwezig leden van het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden en vertegenwoordigers van de landen van het koninkrijk en Suriname.

Er is weer veel ophef over. Vijf van de zes organisaties die een kort geding hadden aangespannen tegen de excuses op 19 december, zeggen de eventuele excuses van maandag niet te accepteren. Zij vonden dat excuses op 1 juli behoren te worden uitgesproken, wanneer de afschaffing van de slavernij wordt herdacht.

Twee keer eerder betuigde een Nederlands kabinet spijt over het slavernijverleden: in 2001 en 2013. Maar nazaten van slaafgemaakten hebben er sindsdien altijd op gewezen dat een spijtbetuiging niet hetzelfde gewicht heeft als excuses.

Ook was er discussie over wíe de excuses maakt. Sommige groepen vinden dat koning Willem-Alexander dat moet doen, en niet Rutte. Ook is er kritiek op dat minister Franc Weerwind was gekozen om de excuses in Suriname uit te spreken. Dus weer Kaag naar Suriname gestuurd.

Inmiddels liggen allerlei eisen op tafel. Er moet een herstelfonds komen voor nazaten van de slachtoffers. Het discriminerende woord neger moet strafbaar worden gesteld en Zwarte Piet moet uit het publieke domein verdwijnen.

Allerlei belangenorganisaties willen er gelijk financieel gewin voor minderheden uit halen, maar daar heeft Rutte geen oren naar. Sommige actiegroepen willen dat Nederland de binnenlandse schuld van de Caribische eilanden en Suriname gaat kwijtschelden. Het herstelfonds moet daarnaast zwarte culturele instellingen en instituten structureel gaan financieren.

Dat laatste lijkt zinvoller. Het is veel belangrijker om de slavernij in de geschiedschrijving in een juist perspectief te plaatsen, iets wat steeds vaker gebeurt.

Historicus Piet Emmer stelt intussen voor een Nationale Excuusdag in te voeren. Met onze huidige opvattingen vormen de afgelopen millennia immers een bizarre wereld, waarvoor je je blijkbaar voortdurend moet verontschuldigen. Hij soms tal van landen op waar Nederland zich ook heeft misdragen. Die zijn we dus vergeten.

Geheelonthouder

Het was geen gelukkige week voor Gideon van Meijeren (Forum voor Democratie), ook wel liefkozend complotmarmot genoemd. Die verscheen gisteren alsnog voor de rechter voor het met zijn snorfiets door rood licht rijden terwijl zijn rijbewijs was ingevorderd.

Volgens het OM probeerde Van Meijeren de pers weg te houden de zitting door eerst te vragen om uitstel en dit verzoek op het laatste moment in te trekken. De zaak is alsnog verplaatst naar maart, dit keer ongetwijfeld met pers.

Van Meijeren zegt zich er niet bewust van te zijn dat hij eind december vorig jaar door rood licht heeft gereden. Ook wist het Kamerlid niet dat je zonder rijbewijs niet op een snorfiets mag rijden.

Het rijbewijs was ingenomen omdat te werken aan een blaastest. Hij voelde zich naar eigen zeggen 'geïntimideerd door de politie', hij heeft het idee dat de politie hem hinderlijk achtervolgt en lastig valt.

En dat zal ook wel de reden zijn dat Van Meijeren demonstratief met zijn snorfiets door rood licht reed. De staat is immers een tiran die zich tegen de eigen bevolking heeft gekeerd.

Tot overmaat van ramp kan hij ook in het openbaar geen biertje meer bestellen. Van Meijeren beweerde ook nog dat hij een ‘geheelonthouder’ zou zijn, maar onmiddellijk doken meerdere beelden op waarop Van Meijeren bier of wijn lijkt vast te houden. Op het JFvD-congres zie je hem proosten met de leden van de FvD-jongerenclub.

De maximale straf voor door rood licht rijden is twee weken cel.

Datalek

FvD-leider Thierry Baudet presenteerde trots zijn nieuwe Forum app op het goedbezochte ledencongres. Verkleed als Steve Jobs vertelde Baudet dat leden elkaar via de app gaan vinden voor vacatures, producten en in contact kunnen komen met gelijkgestemden. Een opstapje naar het gedroomde Forumland, een soort virtueel Urk.

Eigenlijk, zo sprak Baudet, was Forum een innovatief IT bedrijf. Maar het enthousiasme verdween als sneeuw voor de zon toen duidelijk werd dat de app zo lek was als een mandje. De gegevens van alle 92.000 leden en voormalige leden waren gewoon toegankelijk, inclusief namen, adressen, telefoonnummers en bankgegevens.

De partij werd naar eigen zeggen gewaarschuwd 'dat er mogelijk een vijandige aanval op onze IT-systemen heeft plaatsgevonden'. FvD heeft uit voorzorg gevoelige systemen uit de lucht gehaald.

Allemaal kul, want het innovatieve IT bedrijf was gewoon vergeten om aan de technische achterkant te controleren wie welke gegevens opvroeg en of die daar wel toestemming voor had.

Nog erger is dat ex-leden hun informatie terugvonden in de app, terwijl ze daar geen toestemming voor hebben gegeven. Van de 93.000 namen bleek ongeveer de helft contributie te hebben betaald. De rest was al voortijdig afgehaakt.