WOB snuffelaars

Complotgroep 'wobteam' is weer lekker bezig met de wel erg creatieve interpretatie van allerlei WOB documenten die betrekking hebben op het vaccinatiebeleid van de afgelopen jaren. Jammer alleen dat die publicaties steevast eindigen bij sneue complotsites als Ninefornews. Komt waarschijnlijk ook door de samenzweerderige toon van die analyses.

Vorig jaar verschenen er in De Telegraaf een artikeltje over de wobsnuffelaars die toen nog uit vier personen bestonden. Inmiddels is om onduidelijke redenen de helft afgehaakt. 'De meeste journalisten kunnen dit niet,' beweerde een van hen, doelend op software waarmee snel in WOB documenten naar trefwoorden kon worden gezocht.

Heel goed, dat kritische burgerspeurders menen de onderste steen boven water te moeten halen, maar de weinig neutrale toon en gebrek aan wederhoor maken die analyses er bepaald niet beter op.

In de meest recente analyse worden mails aangehaald waarin viroloog Marion Koopmans niet wilde dat er een onderzoek kwam naar een mogelijk lab leak. 'De mogelijkheid van een labontsnapping mocht pas na uitgebreide onderhandelingen in het rapport opgenomen worden, mits erbij zou worden gezet dat het extreem onwaarschijnlijk was.' Doofpot, dus. Moet je er alleen wel bij vermelden dat dit allemaal speelde rond februari 2020 toen er over het coronavirus nog wel meer niet bekend was en er flink op los werd gespeculeerd.

En dat er achter de schermen irritaties ontstaan kan ook nauwelijks onthullend worden genoemd. Dat komt bij iedere organisatie voor.

Vorig jaar leidde een blunder van de groep al tot een enorme ruzie met wetenschapsjournalisten die iets beter hadden opgelet. De groep beweerde doodleuk dat een fabrikant van chloroquine begin 2020 een brief heeft geschreven aan toenmalig minister Bruno Bruins en RIVM-directeur Jaap van Dissel over de gunstige werking van het middel. Het gebruik van zowel chloroquine als hydroxychloroquine werd echter verboden voor coronapatiënten.

Het document bleek echter afkomstig uit een mailwisseling tussen iemand, die kennelijk ook zelf graag onderzoek doet en van nature een beetje kritisch is, en het RIVM.  

Complotgroep 'wobteam', selectief citerend en zelfs knip-plakkend in de stukken, herhaalde volgens de journalisten het oude sprookje: HCQ werkt wél, Overheid wist het. Maar middel moest worden 'gedwarsboomd' om weg vrij te maken voor vaccins en QR-codes.

De onderzoekers deden meteen aangifte van intimidatie en opruiing. Ook hebben ze de beroepsvereniging en de Ombudsman van de Volkskrant om een reactie gevraagd. Een storm in een glas water waar we nooit meer iets van hebben vernomen.

Kijkersvragen voor Hugo de Jonge in live uitzending NPO waren voorgekookt, beweren de WOB snuffelaars in weer een andere analyse. Welnee, uit de gelekte stukken blijkt dat De Jonge wordt geïnformeerd over de indeling van een programma en er enkele kijkersvragen zijn geselecteerd die vooraf zijn voorgelegd. Niet ongebruikelijk voor een strak geregisseerd tv programma.

Nog een zogenaamde onthulling: de 'denktank' Desinformatie van het Rijk overwoog in november 2020 om zogenaamde avatars in te gaan zetten op sociale media. Die avatars zouden dan gebruikt kunnen worden om discussies op sociale media te sturen en natuurlijk om critici te ondermijnen. Dat blijkt niet uit het aangeleverde bewijs, waarin alleen staat AVATAR wel of niet? Daarmee kan ook worden bedoeld dat er een gezicht bij de reacties moet komen. Uit de context blijkt juist dat men met open vizier desinformatie wilde bestrijden.

Journalistieke code

Ongehoord Nederland (ON!) mag voorlopig blijven en zelfs weer bij het volgende bestuurlijke overleg van de NPO aanschuiven. ON! was daar sinds september niet meer welkom, omdat een bestuurslid van de aspirant-omroep bij een eerder overleg ongevraagd beelden had gemaakt.

Demissionair staatssecretaris Steven van Weyenberg (Cultuur) liet eerder deze week weten dat ON! mag blijven uitzenden. De NPO had gevraagd de voorlopige erkenning van de omroep in te trekken na drie sancties.

Zijn voorganger Uslu oordeelde in november dat het verzoek van de NPO om de vergunning in te trekken te weinig juridische basis biedt om zo'n verstrekkend besluit te nemen.

En misschien valt met de overwinning van de PVV ook nog wel iets te zeggen voor een geluid uit de samenleving dat onvoldoende gehoord wordt.

De NPO besluit pas na het gesprek met ON! of de omroep ook weer mag deelnemen aan het journalistieke overleg van de NPO.

Want er moet wel iets veranderen. De staatssecretaris verwacht dat ON! zich aan de journalistieke code van de NPO zal houden. Het ondertekenen van die code is voor alle omroepen nu nog vrijwillig. Van Weyenberg wil dit gaan verplichten. Er is straks geen ruimte voor een eigen interpretatie van de journalistieke regels.

Gedoogsteun

VVD-leider Dilan Yesilgöz leek het goed te doen tijdens de verkiezingscampagne, maar had haar grootste blunder al begaan: ze hielp onbewust Wilders aan een verkiezingsoverwinning door te suggereren dat samenwerking met de PVV niet langer was uitgesloten. Om meteen na de verkiezingen aan te geven dat de VVD alleen nog gedoogsteun wilde geven, tot ongenoegen van een deel van de achterban. De partij kocht paginagrote advertenties in de kranten om de keuze uit te leggen.

En daar bleef het niet bij. Door de spreidingswet op te blazen, zet de VVD de verhoudingen met de oude partners (CDA, D66, ChristenUnie) onder druk. Met wie nog wel even moet worden doorgeregeerd totdat er een nieuw kabinet zit. Niet alleen bestuursorganen klommen in de pen voor protest: de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg, het Veiligheidsberaad, de commissarissen van de Koning. Ook VVD-burgemeesters die nu al veel asielzoekers opvangen, voelen zich in de kou gezet. Mark Buijs, VVD-burgemeester in Oosterhout, overweegt ‘serieus’ zijn lidmaatschap op te zeggen.

Het opblazen van de spreidingswet lijkt een goedmakertje richting de kiezer. Maar die straft de VVD nog meer af: Een peiling van I&O voorspelde deze week een virtueel verlies van nog eens acht zetels.

Dat rechtvaardigt de vraag of Yesilgöz, wanneer de interne chaos aanhoudt, niet hetzelfde besluit gaat nemen als Lilian Marijnissen,  die haar vertrek na bijna zes jaar partijleiderschap aankondigde omdat de SP opnieuw zetels verloor bij de landelijke verkiezingen.

De onderhandelingen met de PVV kunnen alles nog op hun kop zetten als blijkt dat de partijen er toch niet uitkomen en de VVD in een andere coalitie plaats gaat nemen. Maar dat zal de kiezer de VVD vermoedelijk nog meer kwalijk nemen.

Gedoogpartner

De proteststemmen die Geert Wilders aan een meerderheid hebben geholpen lijken voor veel problemen te zorgen. De weg naar een rechts kabinet ligt weer iets meer open. Maar er zijn nog heel veel beren op de weg voor PVV, BBB, NSC en de VVD.

Tal van punten uit het PVV programma zoals het in ere herstellen van grensbewaking, het instellen van tewerkstellingsvergunningen voor werknemers uit de EU en het verbod op islamitische scholen, korans en moskeeën, maar ook voor het verbod op dubbele nationaliteit, het verbod op het dragen van islamitische hoofddoekjes in overheidsgebouwen inclusief de Staten-Generaal, ‘jihad-sympathisanten preventief opsluiten via administratieve detentie’ maken geen schijn van kans.

NSC, de partij die haar bestaansrecht ontleent aan de verdediging van de grondrechten, zal zich over staatsrechtelijke bezwaren heen moeten zetten, en dat lijkt niet waarschijnlijk.

Als het het formateur al lukt om de partijen bij elkaar te houden, komt er een waterig compromis uit dat de achterban van de PVV niet echt kan bekoren. Terwijl een stem op een van de andere rechtse partijen de wensen van de PVV kiezer dichterbij had kunnen brengen. Wat dat betreft heeft Pieter Omtzigt zijn kansen verspeeld door te lang te treuzelen over het premierschap.

Wat nog wel zou kunnen: een rechts kabinet met niet de VVD, doch de PVV als gedoogpartner.

Want er zijn terechte zorgen over de stabiliteit van de 37-koppige PVV-fractie vol onervaren nieuwelingen. Een herhaling van LPF toestanden is niet ondenkbaar.

Coronategengeluid

EO-presentator Tijs van den Brink wordt nog dagelijks geconfronteerd met zijn eigen columns en tv-fragmenten uit de coronajaren. Hij besloot zijn rol in die tijd, tegenover criticasters, eens goed te onderzoeken. Had hij meer tegengeluid over de coronamaatregelen laten horen? 'Volgens de criticasters heb ik een grote bijdrage geleverd aan de afbraak van ons land in coronatijd'.

Van den Brink gaat in een tweeluik bij de NPO in gesprek met prominente coronacritici, zoals opiniepeiler Maurice de Hond, journalist Marianne Zwagerman en hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening Ronald Meester. 

In dit kader schoof Van den Brink ook aan bij Flavio Pasquino, uitbater van het alternatieve discussieplatform BLCKBX, die Van der Brink het vuur aan de schenen legt. Dat gaat hem niet best af. Pasquino verloor zijn werk als gevolg van corona, en is net als Willem Engel (dansschool dicht), horecaondernemer Nadia Duinker (zaak gesloten) en ondernemer Michel Reijinga, daar nog steeds heel erg boos over. 

Je merkt het aan zijn suggestieve vraagstelling, Pasquino wil graag scoren met feiten waarop nogal wat is af te dingen. Ook is zijn hele houding veel te complotterig. Oversterfte zou per definitie door het vaccin komen en de farmaceutische industrie had een belang bij de pandemie, alsof daaraan een plan ten grondslag lag.

Van den Brink was extra kritisch op Willem Engel, terwijl die volgens Pasquino zinvolle kritiek leverde. Wat Pasquino alweer was vergeten: het was ook de OP1 uitzending waarin Engel doodleuk beweerde dat de ziekenhuizen niet vol lagen met zieke coronapatiënten. Van den Brink stelt terecht dat hij geen ruimte duldt voor onzin.

Pasquino beweert ook dat cremeren in Italië verboden was, waardoor er op tv beelden veel lijkkisten waren te zien, daarmee suggererend dat er een vertekend beeld is ontstaan. De feiten: Alleen al in het eerste coronajaar steeg het aantal sterfgevallen als gevolg van corona in Italië tot ruim 100.000.

In Nederland was er volgens Pasquino geen reden voor paniek, aangezien 98 procent van de positief geteste personen in Nederland niet of nauwelijks klachten had; de focus had zijns inziens uitsluitend moeten liggen op het beschermen van de kwetsbaren; het probleem was net als bij eerdere griepgolven vooral een gebrek aan ziekenhuiscapaciteit. De vergelijking gaat niet op, omdat het verloop van de pandemie en de gevolgen daarvan onvoorspelbaar waren, zeker in het begin. Sommige landen voerden een totaal straatverbod in. Nederland had een milder beleid.

Van de kritiek blijft dan ook niet veel over, behalve misschien dat de bekende viroloog Ab Osterhaus ruim zestig keer werd opgevoerd als deskundige. en het iets te vaak dezelfde poppetjes waren die het woord mochten voeren. De balans had beter gekund.