Polarisatie

Het politieke nieuws in Amerika wordt deze zomer weer vaak geassocieerd met populisme, desinformatie en negatieve campagnevoering. Dit soort communicatie zorgt misschien voor vermakelijke nieuwsberichten en goede gesprekken bij de koffieautomaat, maar heeft ook negatieve gevolgen voor de maatschappij. Mensen raken hun vertrouwen in de democratie en instituten kwijt, stellen onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam.

ASCoR, het onderzoeksinstituut van Communicatiewetenschap aan de UvA, worden door de continu aanvallen op de gevestigde orde - of de elite - hun vertrouwen in de democratie of bepaalde instituten kwijt. Het zorgt voor polarisatie - of het idee daarvan - in de samenleving; wederzijds begrip en een respectvol dialoog lijken steeds moeilijker te worden. Mensen hebben zo minder makkelijk de mogelijkheid om op een genuanceerde manier in aanraking te komen met verschillende standpunten. Maar ook het praten over problemen als nepnieuws kan bijdragen aan wantrouwen. Als alles voor nep kan worden uitgemaakt, wat kunnen we dan nog wél geloven?

Vaak worden social media aangewezen als boosdoeners op het gebied van desinformatie en een dalend vertrouwen in de politiek. Maar volgens de Uva onderzoekers spelen de gevestigde media hier ook een grote rol in. Op sociale media zijn geen “poortwachters”, geen journalistieke codes en is er dus in feite geen filter. Maar gevestigde media hebben in de afgelopen jaren laten zien ook niet altijd een kritisch standpunt in te nemen ten opzichte van populistische politiek. Uiteindelijk wil een medium vooral publiek trekken, en negativiteit en conflict wordt nu eenmaal gezien als nieuwswaardig, dus dat scoort goed. Gevestigde media fungeren zo dus wel als spreekbuis.

Wat je aandacht geeft groeit, en wellicht is het soms beter om de aandacht te verschuiven naar constructievere benaderingen in de politieke communicatie en journalistiek.

Feestje

Donderdag stond Donald Trump op onverharde weg onder de met struiken bezaaide heuvels van Arizona, om te wijzen op de 'open grenzen' van de VS, maar de afleidingsmanoeuvre mislukte. Er was nauwelijks aandacht voor, aangezien het politieke journaille was samengestroomd op de Democratische Conventie, waar Kamela Harris haar kandidatuur voor het presidentschap aanvaardde.

Bovendien wezen veel Amerikaanse media fijntjes op het feit dat de afgelopen maanden het aantal illegale oversteekplaatsen langs de grens tussen de VS en Mexico is gedaald tot het laagste niveau in jaren. Komt nog bij dat de Republikeinen een gezamenlijke grensovereenkomst hebben geweigerd.

Het was niet de fijnste week voor Trump. Die volledig werd ondergesneeuwd door feestende Democraten in Chicago. Een parade van beroemdheden passeerde de revue, onder wie John Legend, Stevie Wonder, rapper Lil Jon en tv-superster Oprah Winfrey. De nichtjes van Harris demonstreerden op ludieke wijze hoe je Kamala moet uitspreken. Het was een onophoudelijke stroom aan gejuich en bejubeling voor presidentskandidaat Kamala Harris en een scherp contrast met de mopperende Republikeinen.

Al was er wel een puntje van kritiek: de plannen van Harris lijken nog niet erg uitgediept. Harris houdt de strategie stevig in handen en heeft nog geen enkel interview gegeven. De Democraten zullen zich de komende tien maanden moeten waarmaken.

De week eindigde met een opsteker voor Trump. De Amerikaanse onafhankelijke presidentskandidaat Robert F. Kennedy, vooral bekend van talloze complotttheorieen, heeft vrijdag zijn steun uitgesproken voor Trump. Kennedy trekt zich in tien belangrijke swing states terug als kandidaat zodat de kiezers daar op Trump kunnen stemmen. Maar het is helemaal niet gezegd dat die weinig overgebleven stemmen automatisch naar Trump gaan. Volgens analisten eerder naar Harris. Kennedy komt uit een Democratisch nest en zijn familie heeft hem nu officieel uitgespuugd. Daarnaast is bekend geworden dat Kennedy contact heeft gezocht met beide teams om te praten over een functie in de regering als hij zich zou aansluiten bij het winnende team, wat wijst op politieke onverschilligheid.

Sabotage

Duitsland zit achter een Oekraïner aan. Dat is de strekking van nieuwe publicaties over het onderzoek naar de aanslag op de Nord Stream-pijpleidingen, bijna twee jaar geleden. Concreet heeft de Duitse justitie drie Oekraïners in het vizier: twee duikschoolhouders en hun medewerker Volodymyr Z (niet de president van Oekraïne).

Op Twitter was de conclusie al getrokken door Pro Russische wappies. 'Thierry (Baudet) had dus gewoon gelijk.' Nou nee, die is sterk gekant tegen de Nederlandse steun aan de oorlog in Oekraïne en roept dan al gauw dat Oekraïne achter de aanslag zit.

Tegelijk met de Duitse onthullingen, beweert de The Wall Street Journal (WSJ) op basis van anonieme bronnen dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky wist van de plannen om de Nord Stream-pijpleidingen op te blazen.

Een groepje hoge Oekraïense militairen en zakenlieden zouden het plan in mei 2022 hebben bedacht

Gesteund door alcohol en patriottisch enthousiasme zou een van hen dit idee hebben geopperd. Zakenmensen zouden de operatie ter waarde van 300.000 dollar (272.000 euro) hebben betaald.

Later probeerde Zelensky de sabotage tegen te houden omdat de CIA daarop aandrong, maar de saboteurs waren al onderweg.

Punt is: De aanslag zou geen strategisch of tactisch voordeel hebben gehad voor Oekraïne. Nord Stream 2 was nog niet in gebruik toen de leiding in 2022 werd opgeblazen, dus het effect op de gastoevoer was nihil. De stijgende gasprijzen spekten alleen maar de oorlogskas van Moskou, terwijl de geallieerde partners voor de kosten moesten opdraaien.

Roderich Kiesewetter, een lid van de oppositie en lid van de commissie buitenlandse zaken van het Duitse parlement, dringt aan op voorzichtigheid over de beschuldigingen in het WSJ-rapport. Hij vertelde de Duitse radio dat er 'intensieve belangen' zoom om 'alle aanwijzingen terug te laten leiden naar Oekraïne'.

Falsehoods

Donald Trump had bedacht dat hij in een nieuwsconferentie eerder deze week alle aandacht weer naar zich toe kon trekken, maar het werd een zoveelste PR-ramp. Hij leek zich wederom te verliezen in persoonlijke aanvallen op Democraten en zelfs partijgenoten, zoals de populaire gouverneur van Georgia, Brian Kemp.

Ook de waarschuwingen dat de VS in een depressie zal belanden, komen niet erg geloofwaardig over, sterker nog: de main stream media beginnen dan gelijk weer over Trump's fameuze 'falsehoods'.

Dat 'Lying Kamala' massa's volk lokt naar haar verkiezingsrally's en het steeds beter doet in de polls, kruipt onder zijn vel. Volgens vijf van zijn medewerkers loopt hij de hele tijd te klagen over het momentum van Harris.

En sinds dinsdag pakt het nog slechter uit voor Trump: de running mate van Kamala Harris, Tim Walz, blijkt een sympathieke knuffelbeer, die verbaal ook nog veel sterker lijkt dat zijn Republikeinse tegenhanger Vance, die al net zo gefrustreerd lijkt als Trump.

En wat vooral opvalt: het Kamp Harris-Walz krijgt het op TikTok veel meer positieve aandacht dan Trump, waarvan overwegend uitglijers worden gemeld.

Harris leidt haar rivaal Donald Trump met 42 procent tot 37 procent in de presidentiële race, een voorsprong van vijf punten, zo bleek uit een peiling die op 7 augustus werd gepubliceerd door onderzoeker Ipsos. De gecombineerde peiling voor swing States Wisconsin, Pennsylvania, North Carolina, Nevada, Michigan, Georgia en Arizona toont aan dat Harris Trump met 42 procent tot 40 procent leidt.

Trump denkt nu dat hij met een tv debat het tij kan keren, hoewel hij er eerder onderuit probeerde te komen. En ook dat kan volstrekt verkeerd uitpakken, aangezien Harris als voormalig officier van justitie behoorlijk scherp kan zijn.

Het Kamp Harris-Walz zal de meest conservatieve kiezen vermoedelijk niet kunnen overtuigen, want hoe slecht Trump het ook doet, een deel van het electoraat vreest dat een links beleid verkeerd zal uitpakken. 

Andere Krant

Niet echt verrassend: De Andere Krant en Gezond Verstand, beide notoire verspreiders van desinformatie, hebben het niet makkelijk. Ze deden het even goed in de begintijd van corona, toen een deel van Nederland kritisch was op coronamaatregelen, maar kunnen tegenwoordig amper de broek ophouden.

De eerste editie van Gezond Verstand verscheen eind september 2020 in een oplage van maar liefst 1 miljoen die deels huis aan huis werd verspreid, maar wat tegenwoordig de oplage is blijft duister. Het tweewekelijkse tijdschrift ligt zogenaamd bij 800 verkooppunten, maar dat zegt niets.

Rivaal De Andere Krant zat vorig jaar op slechts 12.000 exemplaren en dat geeft het reële bereik voor dit soort uitgaven beter weer.

Journalistiek zijn het geen hoogstandjes. Netjes geschreven, dat wel, maar vaak met misleidende verslaggeving. De openbaring van een ongecensureerde dataset overhandigd van alle vergadernotulen van het Robert Koch Institut (RKI) in Berlijn, dat vergelijkbaar is met ons RIVM, laat toch echt niet zien dat het Duitse coronabeleid 'berustte op fraude'. Dat is gewoon de mening van de auteur, maar geen realiteit. 

De gekleurde onderzoekjes van gepensioneerd statisticus en antivaxxer Herman Steigstra naar sterftecijfers in Nederland worden kritiekloos gepubliceerd zonder weerwoord af te wachten van het RIVM.

En de krant neemt het op voor het verboden rechtse Duitse blad Compact, dat in strijd met de grondwet antisemitische inhoud, bijvoorbeeld complottheorieën over een almachtige Joodse financiële elite, verspreidde. Hoewel het abonneebestand volgens De Andere Krant elke week groeit, is door alle kostenstijgingen het realiseren van een sluitende begroting een uitdaging geworden, schrijft de krant. 'We voeren een professionele redactie met een bescheiden beloningsstructuur'. Anders gezegd: de journalisten krijgen karig betaald. De grootste kosten zijn evenwel de druk en de verzending. De abonnementsprijzen gaan daarom omhoog.  

Maar waarom dan toch papier? Omdat men de lezers een mooie en goed leesbare krant wilde aanbieden. 'Waarbij we ook hopen dat een lezer die alleen oude media consumeert, eerder genegen is de krant te gaan lezen'. Een duidelijke reactie op al die wappiesites met vlammende koppen. Die de broek ook al niet kunnen ophouden.